Lê Bá Vận
Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh cho đúc tượng các cố giáo sư Phạm Biểu Tâm và Trương Công
Trung. Buổi lễ đặt tượng đã được long trọng tổ chức tại khuôn viên Đại học Y - Dược TPHCM vào
ngày kỷ niệm 42 năm ngày Nhà giáo Việt Nam, sáng 18-11- 2024. Các tượng được đúc bằng đồng
khối nguyên chất, cao 65cm, nặng 40 kg mỗi tượng, được đặt trên bệ đá granite cao 1,45m.
GS Trương Công Trung (1919-2006) quê ở Mỹ Tho là Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân, Anh
hùng Lao động. Sau hơn nửa thế kỷ lặn lội ở khắp núi rừng của chiến trường Nam bộ, ông đã cứu
sống biết bao đồng đội, đào tạo nhiều thế hệ học trò ngành Y từ chiến khu trong điều kiện vô vàn
khó khăn, thiếu thốn. Sau năm 1975 ông là hiệu trưởng đầu tiên của trường ĐHYD TPHCM.
GS Phạm Biểu Tâm (1913-1999) người Huế, là khoa trưởng trường ĐHYK Sài Gòn từ năm 1955-
1967. Ông đa tài, vô cùng nổi tiếng, được xem là chuyên gia về phẫu thuật tài ba, một người thầy
đáng kính của nền Y Khoa Việt Nam. Ông không có bạn hũu thân tình và cũng ít nguòi hiểu ông.
Khác GS TC Trung, ông không có thiện cảm gì với cách mạng. Lỗi thứ nhất là năm 1954 ông đã
không ở lại Hà Nội, nơi ông thành danh Giáo sư Thạc sĩ mà bỏ chạy vào Nam theo đoàn di cư.
Sau 1975 ông kẹt lại trong nước, được lưu dụng như nhiều người khác có tay nghề cao nhưng
“Chế độ mới cần tới uy tín Thầy nhưng họ vẫn không bao giờ tin nơi Thầy. Bằng cớ là nhà của thầy
Tâm ít nhất đã hai lần bị công an thành phố xông vào lục xét. Và cứ sau một lần như vậy, không
phát hiện được gì thì Thành Ủy đã lại đứng ra xin lỗi coi đó chỉ là hành động sai trái của thuộc cấp.
Sự giải thích ấy thật ra là hai bản mặt của chế độ.” (Lời môn sinh BS Ngô Quang Vinh thuật lại).
GS PB Tâm cho tất cả các con vượt biên. BS VĐL, 'Loi Vo' via Y Khoa Hue Hai Ngoai. Sat, Jul 26 at 12:13 a.m. viết trong email:
“GS PBT không vượt biên mà con cái ông vượt biên năm 1978. Con cái của ông 5 người có tên như
phòng mổ: Bông, Gạc, Băng, Kim và Chỉ… Đến năm 1989 Kim Chỉ bảo lãnh cho GS và vợ đến Mỹ
theo diện đoàn tụ.” LV Sent from my iPhone
Rút cục GS PBTâm là Việt kiều, người Mỹ gốc Việt. Nhưng nay được Đảng ủy TPHCM đặt tượng!!
Một số bác sĩ nêu thắc mắc: Phải chăng là để thi hành Nghị Quyết 36 của Đảng?
____
Câu chuyện GS Phạm Biểu Tâm và đặt tượng xuất hiện ở hải ngoại trong giới bác sĩ, những người
có biết về GS PB Tâm. Một số nhận xét nhanh chóng được ghi nhận:
- Tượng không giống. - Bức tượng của Gs PBT trông không giống gs mấy. – Ý đồ gì đây? - Đợi xem
Tỉnh ủy Huế có cho dựng lại tượng đài của các GS người Đức bị sát hại trong Mậu Thân.
1- Tượng đồng GS PBTâm. 2- Khoa trưởng PBT. 3- GS Phạm Biểu Tâm (80+tuổi)
Các sinh viên Y Dược đến trường, bước qua cổng chính thấy bức tượng đồng bán thân lồ lộ thì cứ
cho đấy là nét mặt hiên ngang của một lãnh tụ cách mạng tiền bối. Khuôn mặt dài, cằm vuông, tóc
mai dài, thẳng. Và tin tưởng ngay tượng chính là cố GS Phạm Biểu Tâm, vì có khắc tên phía dưới,
ở bệ đá, có đại công với cách mạng nên được dựng tượng.
Tuy nhiên lúc là khoa trưởng, GS PB Tâm được chụp rất nhiều ảnh, trong nhiều dịp. Ảnh cho thấy
ông có trán rộng, cằm nhọn, tóc quăn nhiều ở hai mái, hai mắt nằm xa nhau (hypertelorism).
Theo sách tướng những người có nét tướng 2 mắt cách xa nhau thường có đầu óc nhạy bén, thông
minh, nhìn xa trông rộng, thích sự thoải mái không gò bó.
Các bệnh nhân và môn sinh của GS PB Tâm, nếu còn sống, nay cũng đã sáu bảy mươi tuổi trở lên
thì đều kinh ngạc khi thấy bức tượng đồng xa lạ của ai đó dưới đề tên Thầy của họ, song mảy may
chẳng có lấy một nét nhỏ giống Thầy và nhất là sững sờ về thái độ bất cần, tắc trách của người đúc
tượng lẫn của người thuê mướn đúc. Với họ có tượng nét mặt quắc thước là được, không ai kiểm
chứng, bắt bẻ, giống hay không họ không quan tâm!
Hiện tại chi phí đặt hoặc mua tượng đồng là vào khoảng từ 3 triệu đồng trở lên song may ra chỉ
tượng Bác Hồ là có thể giống ít nhiều. Các tượng người khác thiếu chòm râu khó đúc giống!
Tôi có bài viết: “Quan hệ xưng hô thày trò ở đại học “ phổ biến trên trang Web của YK Huế Hải
ngoại tháng 2/2022. Trong 25 dòng viết về GS PB Tâm, lúc ở Hà Nội, tôi dành vài dòng nói vói về
diện mạo của ông: “Tôi háo hức chờ đợi. GS Tâm bước nhanh vào lớp mặc áo blouse trắng gài nút
sau lưng. Tôi hơi thất vọng vì trái với danh tiếng nổi như cồn, ở tuổi 40 ông xem ra không có bề
ngoài. Người không thấp song ông nhỏ xương, nét mặt gầy, nước da không sáng, lại tàn nhang, tóc
hơi quăn. Tuy nhiên Giáo sư PB Tâm là một bậc thầy tài cao đức trọng được mọi người kính
ngưỡng”.
Một nhận xét khác: “Sinh viên y khoa (YKSG) lớp chúng tôi chỉ bắt đầu gặp Giáo Sư Pham Biểu
Tâm vào năm thứ hai, sau năm dự bị và năm thứ nhất, khi được đi thực tập lâm sàng và được thầy
giảng môn triệu chứng học trong giảng đường. Ông giản dị, từ tốn, giọng nhỏ nhẹ nhưng thâm thúy,
người ông trông không có gì hấp dẫn khi mới tiếp xúc, người ốm, mặt gầy, tóc quăn.” (Việt Nguyên.
Blog BS Dương Diệu Ophthalmologist).
Ở Huế thì GS Lê Văn Bách (1930-2002) được các bác sĩ học trò cũ khóa YKH#15, trong tinh thần
“Tôn sư trọng đạo” đúc tượng đồng, nhớ ơn.
+ BS Bùi An Bình, YKH # 1 tay cầm bó hoa tặng Thầy . + Tượng đồng BS Lê Văn Bách.
Tất nhiên tượng phải có nét giống người thật mới làm vui lòng gia đình người nhận.
Bằng không thì chỉ việc ra phố chọn mua một tượng đồng đẹp nào đó, rồi khắc tên ở bệ dưới.
Tương tự trường hợp GS Phạm Biểu Tâm, biết tượng ai đó mà bấm bụng tâm lĩnh nhận vơ./.
