Nguyen Khan   Thời gian được xem là phương thuốc chữa lành nhiều nổi ấm ức khó phai của con người. Song, thường thì người bị ấm ức chỉ chấp nhận để thời gian làm cho phôi phai khi họ đã làm hết cách nhằm giảm bớt ấm ức mà vẫn không thể hạ hỏa, mới chịu để thời gian xóa nhòa… Như chiến dịch sư tử trỗi dậy (Rising Lion) của Israel, ngang nhiên sử dụng hàng trăm chiến đấu cơ tấn công san bằng hàng loạt mục tiêu trọng yếu trên khắp đất nước Iran, với mục đích kép là vừa phá hủy chương trình nguyên tử vừa phá hủy chương trình hỏa tiễn tầm xa của Iran, là hai chương trình được Israel cho là đe doạ sự sống còn của đất nước Israel bé nhỏ. - Vì đó 3 cơ sở nguyên tử Fordow, Isfahan, Natanz mà Iran bỏ ra hàng chục tỷ USD và hơn 2 thập niên xây dựng, đã bị Israel xóa sổ chỉ trong vòng 12  - Vì đó mà các cơ sở nghiên cứu và sản xuất hỏa tiễn tầm xa các loại, các kho lưu trữ, các bệ phóng hỏa tiễn trên khắp đất nước Iran đều bị Israel nhắm mục tiêu, phá hủy đáng kể. - Vì đó, một số cơ sở sản xuất UAV tầm xa, các hạ tầng cơ sở quân sự, các sân bay… Đều bị không quân Israel bắn phá. - Vì đó các radar, các hệ thống phòng không hiện đại của Iran đã bị không quân Israel vô hiệu hóa đến mức bầu trời Iran mở toang cho các chiến đấu cơ Israel thoải mái làm mưa làm gió… - Vì đó các căn cứ quân sự, các sở chỉ huy và các nơi ẩn trú của các tướng lĩnh chóp bu của Iran đều bị không quân Israel nhắm mục tiêu, chớp nhoáng tiễn đưa hàng chục tướng lĩnh lãnh đạo cấp cao của bộ quốc phòng và hàng chục nhà khoa học nguyên tử lỗi lạc Iran, theo 72 trinh nữ về với địa đàng Allah. - Vì đó, các lãnh đạo Hồi giáo và chính trị tối cao Iran, bao gồm đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei, các tướng lĩnh chóp bu … Ai còn sống sót đểu phải chui xuống bunker chống Israel và chống Mỹ đến kỳ cùng. Bởi lịch sử đã ghi nhận, Iran là quốc gia có diện tích rộng nhất Trung Đông, có trữ lượng dầu khí thuộc top 5 thế giới, có một lịch sử hào hùng mang tên đế quốc Ba Tư… Trong lúc Israel là nước có diện tích thuộc hàng tí hon so với Iran, có dân số thuộc hàng nhí sửa so với con đàn cháu đống của Iran, và có quá khứ đau thương nhiều hơn vinh quang, từng bị làm nô lệ cho Ai Cập, từng bị lưu đày mất nước hàng ngàn năm, từng bị nạn diệt chủng (Holocausts)… Vậy mà chàng David tí hon Israel dám mở chiến dịch Rising Lion càng quét đất nước của người khổng lồ Ba Tư, coi con cháu đế quốc Ba Tư không ra cái khỉ khô gì. Ấm ức quá đi chớ! Vậy mà các nhà lãnh đạo Iran, một nước mạnh nhất Trung Đông, trong tay có đám đồ đệ 3H (Hezbollah, Hamas, Houthi) khét tiếng thánh chiến đâm thuê chém mướn, đến ông hoàng giàu có Trung Đông, Arabia Saudi, cũng phải cất cái đít mà lạy đám 3H này)…Vậy mà phải trốn biệt dưới bunker trong 12 ngày đêm của chiến dịch Siling Lion… Bảo sao họ không thôi ấm ức ? Cho nên, khi thỏa thuận ngưng chiến có hiệu lực, các chóp bu lãnh đạo, đặc biệt là lãnh tụ tối cao Ayatollah Khamenei, lật đật trồi lên khỏi bunker lu loa ngay lập tức Iran đại thắng cho đỡ ấm ức… Cho nên Iran phải tổ chức biểu tình mừng chiến thắng hoành tráng nhất cho đỡ ấm ức! Cho nên Iran phải tổ chức đại tang tập thể trân trọng nhất nhằm vinh danh hàng chục tướng lĩnh chóp bu và hàng chục khoa học gia nguyên tử hàng đầu của Iran đã bị Siling Lion gả cho 72 trinh nữ… Cho đỡ ấm ức ? Cho nên Iran đã phát ngôn những tuyên bố ngạo nghễ thách thức Mỹ và Israel, tuyên bố sẽ tiếp tục làm giàu Uranium… Cho đỡ ấm ức! Cho nên, đang có tin đồn đại giáo chủ Hồi giáo dòng Shia, Grand Ayatollah Naser Makarem Shirazi, đã tuyên bố Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chính là Mohareb (kẻ chống lại Allah). Tội này ngang với tội của Salman Rushdie, tác giả của tập thơ “ những vần thơ của quỷ”, đã phải trốn chui trốn nhủi vì sợ người Hồi giáo trên toàn thế giới bắt gả cho 72 trinh nữ vì bị quy chụp là Mohareb (kẻ chống lại Allah). Với quyết định của đại giáo chủ Grand Ayatollah Neser Makarem Shizari, rằng Donald Trump và Benjamin Netanyahu là Mohareb (kẻ chống lại Allah), không biết đã giảm bớt ấm ức cho con cháu đế quốc Ba Tư ?  

Phó Đức An Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Hosseini Khamenei, lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng sau năm năm vào tháng Sáu, đã truyền tải một thông điệp nghiêm khắc tới hàng chục nghìn người ủng hộ trong một bài giảng tại một nhà thờ Hồi giáo ở Tehran: Israel "sẽ không tồn tại lâu". "Chúng ta phải đối đầu với kẻ thù trong khi vẫn kiên định với đức tin không lay chuyển của mình", cụ già 84 tuổi này tuyên bố. Sinh ra trong một gia đình giáo sĩ địa vị thấp hèn ở thành phố linh thiêng Mashhad ở miền đông Iran, Khamenei đã có những bước đi đầu tiên hướng tới chủ nghĩa cấp tiến trong giai đoạn căng thẳng đầu những năm 1960, khi Shah Mohammad Reza Pahlavi phát động một chương trình cải cách lớn bị nhiều giáo sĩ bảo thủ của Iran phản đối. Là một sinh viên tôn giáo tại trung tâm thần học Qom, Khamenei chịu ảnh hưởng sâu sắc từ truyền thống Hồi giáo Shia và những ý tưởng mới cấp tiến của Ayatollah Ruhollah Khomeini, lãnh đạo phe đối lập bảo thủ mới nổi. Vào cuối những năm 1960, ông bắt đầu thực hiện các nhiệm vụ bí mật cho Khomeini lưu vong và tổ chức các mạng lưới Hồi giáo cấp tiến. Khamenei cũng chịu ảnh hưởng của các hệ tư tưởng khác. Mặc dù bản thân ông ngưỡng mộ văn học phương Tây, đặc biệt là Tolstoy, Hugo và Steinbeck, nhưng ông cũng chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tình cảm chống thực dân và chống phương Tây thời bấy giờ. Ông kết bạn với một số nhà tư tưởng cố gắng hợp nhất chủ nghĩa Marx với chủ nghĩa Hồi giáo để tạo ra một hệ tư tưởng mới. Ông đã dịch sang tiếng Ba Tư các tác phẩm của Sayyid Qutb, một người Ai Cập đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ những người Hồi giáo cực đoan. Mặc dù Khamenei đã bị các cơ quan an ninh khét tiếng giam giữ nhiều lần, ông đã tham gia vào các cuộc biểu tình lớn vào năm 1978 buộc shah phải từ chức và cho phép Khomeini trở lại. Là người bảo vệ giáo sĩ tàn nhẫn, ông nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ của chế độ cấp tiến đang nắm quyền và được bầu làm tổng thống vào năm 1981 - một vị trí chủ yếu mang tính nghi lễ - sau khi thoát khỏi một vụ ám sát khiến một bên tay của ông bị liệt. Năm 1989, Khomeini qua đời sau khi một sửa đổi hiến pháp cho phép một giáo sĩ ít cấp cao hơn trở thành lãnh tụ tối cao của Iran. Khamenei được chọn làm người kế nhiệm, giờ đây quyền lực hơn bao giờ hết. Ông nhanh chóng sử dụng quyền lực đó để củng cố quyền kiểm soát đối với các thể chế rộng lớn và chia rẽ của đất nước sau cuộc cách mạng. Một trong những cơ sở quyền lực chính của chế độ mới là Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC), một lực lượng trung tâm trong chế độ mới với sự hiện diện mạnh mẽ về quân sự, xã hội và kinh tế. Nhưng Khamenei luôn cẩn thận xây dựng các liên minh hùng mạnh khác và các đồng minh trung thành. Vào những năm 1980, ông tiếp tục thắt chặt quyền kiểm soát của mình, thanh trừng những người đối lập và khen thưởng những người ủng hộ. Ngay cả những nhà thơ mà ông từng ngưỡng mộ cũng bị các cơ quan an ninh đàn áp. Những người bất đồng chính kiến ​​ở nước ngoài bị truy lùng và mối quan hệ của Iran với Hezbollah được củng cố hơn nữa với sự giúp đỡ của IRGC, đơn vị đã thành lập Hezbollah vào đầu những năm 1990. Ông luôn tuân theo chiến lược của riêng mình, thực dụng thúc đẩy các nguyên tắc dự án vững chắc mà người thầy của ông để lại cho. Từ năm 1989, Khamenei đã cai trị Iran trong hơn 30 năm. Ông đã tự biến mình thành người phát ngôn của Thần trên trái đất. Ông là hiện thân của quyền lực, là tượng đài của hệ tư tưởng và là vị thánh trong mắt vô số tín đồ. Vào ngày 17 tháng 6 năm 2025, Trump đã kêu gọi Khamenei đầu hàng vô điều kiện để tránh một cuộc chiến tranh quy mô lớn hơn. Những người am hiểu chính trị Iran đều biết rằng Khamenei sẽ không bao giờ thỏa hiệp, bởi vì thẩm quyền của ông không dựa trên phiếu bầu, mà dựa trên trí tưởng tượng thiêng liêng và bất khả xâm phạm của thần quyền. Nó đại diện cho ý chí của Allah, không phải sự lựa chọn của nhân dân, vì vậy ông không thể rút lui, bởi vì một khi ông cúi đầu, điều đó tương đương với việc phá hủy thần tượng. Cũng giống như Saddam đã từ chối thỏa hiệp trước quân đội hùng mạnh của Hoa Kỳ, điều này không phải vì ông ngu ngốc, mà là vì hình ảnh thiêng liêng của một người đàn ông mạnh mẽ mà ông đã xây dựng trong nhiều năm không thể bị phá hủy. Ngày nay, Khamenei bị mắc kẹt trong nền tảng cao mà ông đã xây dựng giống như Saddam. Cho dù biết hậu quả của việc cố chấp như vậy rồi sẽ ra sao, nhưng cũng chỉ có thể từng bước dấn thân vào con đường không thể quay đầu. Nếu chiến tranh Iran-Israel là chiếc búa phá hủy thần điện này, thì mồi lửa thực sự đã chôn sâu từ lâu trong lòng người dân. Ngày nay, máy bay chiến đấu của Israel đang gầm rú trên bầu trời Iran, nhưng đường phố và ngõ hẻm của Tehran có vẻ bình tĩnh lạ thường. Đất nước đã bị tấn công, nhưng người dân Iran không tổ chức biểu tình chống lại Israel, họ cũng không tức giận và phẫn nộ. Tình huống này rất hiếm. Trên thực tế, điều này không có gì đáng ngạc nhiên, vì lòng người dân đã mất từ ​​lâu. Sự khởi đầu của sự mất mát lòng người có thể bắt nguồn từ ngày 13 tháng 9 năm 2022. Đây là một ngày bình thường và không may. Vào ngày đó, cô gái Iran 22 tuổi Mahsa Amini đã bị cảnh sát đạo đức bắt giữ trên đường phố Tehran vì không đội khăn trùm đầu đúng cách. Hai ngày sau, Amini đã chết trong khi bị giam giữ. Lời giải thích vội vàng của chính phủ Iran là cô bị một cơn đau tim đột ngột, nhưng các nhân chứng và người thân khẳng định rằng cô đã bị đánh đến chết. Cái chết của cô gái như một tia chớp xé toạc màn đêm dài và đánh thức vô số tâm hồn im lặng. Trong những tuần tiếp theo, một làn sóng biểu tình chưa từng có đã nổ ra ở hơn 80 thành phố của Iran. Những người chủ chốt trên đường phố là những cô gái trẻ, họ đốt khăn trùm đầu và hô vang những khẩu hiệu như "phụ nữ", "sinh mạng" và "tự do". Họ dũng cảm cắt đi mái tóc dài của mình và từ chối im lặng. Sau đó, sinh viên Iran bãi học, công nhân năng lượng đình công, và các thương gia đóng cửa để phản đối... Chính quyền thần quyền, vốn chưa bao giờ bị lung lay trong nhiều thập kỷ, bắt đầu rạn nứt giữa tiếng kêu giận dữ của người dân. Đối mặt với làn sóng biểu tình ngày càng dữ dội, chế độ Khamenei không hề suy nghĩ, không nhượng bộ, và thậm chí còn ít có khả năng ăn năn, vì chính quyền thần quyền không thể thỏa hiệp với người dân, vì vậy họ phải sử dụng các biện pháp tàn bạo hơn. Khamenei gọi những cô gái và thanh thiếu niên cầm biểu ngữ là "kẻ phản bội" và "công cụ bị thế lực nước ngoài mê hoặc". Trong cuộc đàn áp này, ít nhất 448 người đã chết (bao gồm 60 trẻ vị thành niên) và hàng nghìn người đã bị chính quyền bắt giữ. Chính quyền Iran đã công khai hành quyết những người trẻ tuổi tham gia biểu tình trên đường phố của nhiều thành phố. Họ bị buộc tội "là kẻ thù của thánh" và bị kết án treo cổ, sau đó bị hành quyết công khai bằng cần cẩu tại quảng trường thành phố hoặc khu vực trung tâm thành phố. Chính quyền muốn dọa người dân bằng những cái chết. Tại World Cup Qatar 2022, các cầu thủ đội tuyển quốc gia Iran đã có một cuộc biểu tình chưa từng có: trước khi trận đấu chính thức bắt đầu, họ đã cùng nhau im lặng và từ chối hát quốc ca. Đây có thể chỉ là một phút ngắn ngủi đối với giới truyền thông toàn cầu, nhưng đối với Khamenei thì đó là một cái tát mạnh vào mặt. Các cầu thủ đã bày tỏ sự ủng hộ của mình đối với người dân bằng sự im lặng. Họ biết rằng họ sẽ phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng sau khi trở về nhà, nhưng họ vẫn kiên quyết đứng về phía người dân. Vào thời điểm đó, sự im lặng có giá trị hơn ngàn lời nói. Các cầu thủ bóng đá nói với thế giới rằng thế hệ trẻ Iran không còn tin vào những lời dối trá của chế độ này nữa. Họ khao khát tự do, phẩm giá và một đất nước thực sự thuộc về nhân dân. Dòng dư luận như nước lũ này hiện đang va chạm cùng mạch với tên lửa của Israel. Có một yếu tố đáng lo ngại hơn trong cuộc chiến này, đó là vũ khí hạt nhân. Chương trình hạt nhân của Iran giống như thanh gươm báo thù Damocles treo lơ lửng trên Trung Đông, có thể rơi xuống bất cứ lúc nào với hậu quả tàn khốc. Đối với Israel, đây là cuộc đấu tranh sinh tử để tồn tại của quốc gia. Khi một chế độ công khai tuyên bố xóa sổ Israel khỏi bản đồ sắp có vũ khí hạt nhân, Israel không còn lựa chọn nào khác. Israel hiểu rằng nếu không thể phá hủy hoàn toàn các cơ sở hạt nhân của Iran trước khi có được vũ khí hạt nhân, thì điều đang chờ đợi họ sẽ là một mối đe dọa khủng khiếp hơn. Hãy tưởng tượng hậu quả sẽ ra sao nếu các tổ chức như Hamas hay Houthis có được vũ khí hạt nhân? Logic hành vi của các tổ chức này khác với logic của các quốc gia truyền thống. Họ không lo lắng về hậu quả của sự hủy diệt lẫn nhau. Đối với họ, bom hạt nhân là công cụ để đạt được mục tiêu tôn giáo và là vũ khí thiêng liêng để tiêu diệt những người ngoại đạo. Không chỉ Israel lo lắng mà các nước Ả Rập trong toàn bộ khu vực vùng Vịnh cũng lo sợ. Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Kuwait đều hiểu rằng một Iran có vũ khí hạt nhân sẽ thay đổi hoàn toàn cán cân quyền lực ở Trung Đông và an ninh của họ sẽ phải đối mặt với những mối đe dọa chưa từng có. Do đó, bản chất của cuộc xung đột này đã vượt ra ngoài một cuộc tranh chấp đơn thuần giữa các quốc gia. Nó liên quan đến sự ổn định và hòa bình của toàn bộ Trung Đông. Sự lựa chọn của Israel có vẻ dữ dội, nhưng theo một nghĩa nào đó, nó là hợp lý và cần thiết - đây không phải là sự báo động, mà là sự tiếp nối của nhiều thập kỷ thực hành chiến lược của họ. Sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979, Iran đã chuyển từ đồng minh của Israel sang kẻ thù. Từ Khomeini đến Khamenei, chế độ Iran chưa bao giờ che giấu sự căm ghét của mình đối với Israel, cũng không tránh bỏ khẩu hiệu xóa sổ nhà nước Do Thái. Đây là lý do tại sao Israel phải hành động, không phải vì vinh quang, cũng không phải để bành trướng, mà là để tồn tại. Cuộc chiến này không còn là cuộc đối đầu căm thù đơn thuần giữa Iran và Israel nữa, mà là cuộc loại bỏ có mục tiêu chủ nghĩa cực đoan thần quyền. Khamenei, ông già tự coi mình là người phát ngôn của thánh, giờ đây đang dần mất đi sự thần thánh của mình. Ngôi báu của ông đang bị đe dọa, đức tin của ông đang bị người dân nghi ngờ, và chế độ của ông đang tan chảy nhanh chóng như băng dưới ánh mặt trời thiêu đốt. Người dân Iran, một quốc gia đã bị nhấn chìm bởi chế độ thần quyền tôn giáo trong hơn 40 năm, cuối cùng cũng có thể nhìn thấy ánh sáng bình minh./.  

 Thanh Hà   Kịch bản bất thường khi đồng tiền Mỹ mất giá trong lúc tình hình thế giới bất ổn hơn bao giờ hết. Phải chăng đô la không còn là « tài sản an toàn nhất » ? Câu hỏi được đặt ra một phần do trung bình cứ ba tháng một lần, gánh nợ của chính quyền liên bang lại tăng thêm 1.000 tỷ đô la. Nhờ là nền kinh tế số 1 thế giới và quy chế đặc biệt của đồng đô la, công trái phiếu bộ Tài Chính phát hành vẫn dễ dàng có người mua. Tình trạng này sẽ còn kéo dài được bao lâu khi mà giới tài chính ngân hàng, các nhà nghiên cứu cũng như các doanh nghiệp và giới đầu tư bắt đầu hoài nghi về tiềm năng tăng trưởng của Hoa Kỳ và chiến lược phát triển kinh tế bị coi là « mù mờ » của tổng thống Trump ?   Thế giới vẫn xem nợ của Mỹ là một sản phẩm tài chính an toàn ?  Mỹ không chỉ là nền kinh tế lớn nhất mà còn là quốc gia mang nợ nhiều nhất trên hành tinh. Trong một vài ngày nữa tổng nợ công của Hoa Kỳ sẽ đụng ngưỡng 37.000 tỷ đô la. Nợ của Mỹ như vậy lớn gấp 9 lần so với GDP Đức, nền kinh tế số 1 trong Liên Hiệp Châu Âu. Hôm nay 17/06/2025 là một ngày quan trọng đối với Washington do bộ Tài Chính Mỹ phát hành thêm 118 tỷ đô la công trái phiếu đủ loại (với thời hạn 3-10 và 30 năm). Câu hỏi đặt ra là chuyện gì sẽ xảy ra nếu như các ngân hàng trung ương nước ngoài, các định chế tài chính tư nhân của Mỹ và ngoại quốc « chê » hay « ngại » mua thêm vào nợ của Hoa Kỳ ? Một số dự báo e rằng, lãi suất tín dụng dài hạn 10 và 30 năm Mỹ phải đi vay có nguy cơ lại « vượt quá ngưỡng tâm lý » 5 %. Mới chỉ với lãi suất tín dụng 4 % mà theo thẩm định của Văn Phòng trực thuộc Hạ Viện lo về ngân sách, trong tài khóa 2025 chính phủ Liên Bang sẽ phải dành ra  952 tỷ đô la để trả tiền lãi cho các chủ nợ. Số tiền này như vậy lớn hơn cả « ngân sách của bên bộ Quốc Phòng ». Donald Trump, « mối đe dọa lớn nhất » đối với kinh tế Hoa Kỳ ? Có ít nhất ba yếu tố báo trước Mỹ sẽ phải đi vay tín dụng với lãi suất cao hơn : Thứ nhất, từ 2019 Mỹ đã phải đi vay với lãi suất càng lúc càng cao, nhưng từ khi trở lại Nhà Trắng hôm 20/01/2025 tổng thống Trump như đang « nhấn ga » mạnh hơn nữa để lao vào một bức tường. Chính sách thuế đối ứng và chiến tranh thương mại của Washington có nguy cơ đánh thẳng vào tăng tưởng của Hoa Kỳ. Lo ngại thứ hai là gần đến hạn định 90 ngày Donald Trump (tức là ngày 09/07/2025) để cho thế giới để đàm phán hòng tránh được những mức thuế « trên trời » từ 10 đến 50 % phụ trội mà Mỹ áp đặt. Nhưng đã gần đến cột mốc  09/07/2025 mà đến nay mới chỉ có 1 nước duy nhất là Anh Quốc chính thức đạt được đồng thuận để chỉ bị phạt 10 % thuế hải quan khi xuất khẩu  sang Mỹ. Một số quốc gia khác như Việt Nam, Nhật Bản thì mới chỉ « gần sắp đạt đến đích ». Hàn Quốc với một chính quyền mới của tổng thống Lee Jae Myung « cần có thời gian để nắm vững hồ sơ ». Indonesia thì sáng 17/06/2025 vừa tuyên bố « không cần thiết điều phái đoàn trở lại Washington để tiếp tục đàm phán vì Jakarta đã cố gắng hết sức mình. Quả bóng giờ đây ở trên sân chơi của Mỹ » … Với Trung Quốc chưa thể nói là Bắc Kinh và Washington đã buông vũ khí sau hai vòng đàm phán ở Genève và Luân Đôn. Thêm 2.400 tỷ đô la nợ trong 10 năm Lý do thứ ba khiến nhiều nhà đầu tư thận trọng với Hoa Kỳ chính là dự luật ngân sách Big and Beautiful Bill Act mà tổng thống Trump coi là công cụ hiệu quả để đem lại « hào quang cho nước Mỹ ». Nếu được Quốc Hội Lưỡng Viện thông qua, đạo luật này sẽ đào sâu thêm nữa 2.400 tỷ đô la nợ của chính phủ liên bang trong 10 năm sắp tới. Làm thế nào giải thích núi nợ đã xấp xỉ 37.000 tỷ đô la của Mỹ ? Phải chăng đó là một yếu tố đang làm suy yếu đồng đô la ?  RFI mời chuyên gia Thomas Grjebine, Trung Tâm Nghiên Cứu về Triển Vọng Kinh Tế và Thông Tin Quốc Tế của Pháp – CEPII trả lời các câu hỏi này. Trước hết Thomas Grjebine nhấn mạnh nhiều đời tổng thống Hoa Kỳ đều ỷ lại vào sức mạnh và đặc quyền Washington có được nhờ đồng đô la :  « Nợ công của Mỹ tăng mạnh trong nhiều năm do các chính quyền liên tiếp vừa mạnh tay tăng các khoản chi tiêu, vừa có những chương trình quy mô để giảm thuế - đặc biệt là dưới nhiệm kỳ đầu của ông Donald Trump. Quả thực là trong một thời gian dài Washington không xem nợ nần chồng chất là một vấn đề bởi vì Hoa Kỳ có đồng đô la, nên vẫn có thể đi vay với lãi suất không quá đắt. Trong những tuần lễ gần đây chúng ta thấy tình hình thêm căng : Mỹ đi vay tín dụng với lãi suất cao hơn - có nghĩa là Mỹ khó huy động vốn hơn và qua đó, chi phí phải thanh toán cho các chủ nợ sẽ nặng hơn. Trước mắt hiện tượng này chưa tác động đến các hộ gia đình Mỹ. Nhưng điều đó cũng có nghĩa là trong tương lai xa hơn và đến một lúc nào đó chính quyền liên bang phải tăng thuế để tiếp tục trả nợ ». Đô la không còn là một phương tiện dự trữ an toàn ?  Có điều từ đầu 2025 đến nay, đô la Mỹ mất giá 9 % so với các đơn vị tiền tệ khác như đồng euro hay franc của Thụy Sĩ, bảng Anh và Yen Nhật Bản… Phải chăng đây là dấu hiệu đô la không còn là một « tài sản an toàn » vì nợ Mỹ càng lúc càng tăng nhanh và có ngy cơ « vượt ngoài tầm kiểm soát » ? Khi đó, nền kinh tế số 1 thế giới càng khó đi vay ? Thomas Grjebine, trước mắt loại trử kịch bản Mỹ khan hiếm tiền mặt.  « Cần nói rõ là chưa có chuyện Hoa Kỳ gặp khó khăn khi cần đi vay tín dụng, Mỹ cũng không lâm vào hoàn cảnh thiếu hụt thanh khoản và chúng ta hoàn toàn không đứng trước khủng hoảng về nợ nông như điều từng xảy ra với Hy Lạp hồi 2011. Hiện tại chúng ta mới ghi nhận hiện tượng lãi suất tín dụng tăng lên cao và sẽ đè nặng thêm nữa lên các khoản chi phí trong ngân sách của chính quyền liên bang. Nhưng còn phải kể đến vai trò của Ngân Hàng Trung Ương Mỹ : Federal Reserve có thể can thiệp bằng cánh ồ ạt mua vào các công trái phiếu mà bên bộ Tài Chính phát hành và qua đó làm hạ nhiệt tình hình. Kết luận ở đây là Hoa Kỳ không bị khủng hoảng về nợ công đe dọa »… Thái độ thận trọng : đô la sẽ tiếp tục mất giá    Thomas Grjebin giải thích thêm : « Các nhà đầu tư tiếp tục mua vào nợ của Mỹ bởi Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất, năng động nhất và phát hành nhiều công trái phiếu nhất. Nếu muốn đầu tư vào công trái phiếu, thì không có giải pháp nào để thay thế cho công trái Hoa Kỳ : Đức cũng phát hành công trái nhưng không thấm vào đâu. Hơn nữa Mỹ có đồng đô la… »   Đây là « đơn vị tiền tệ quốc tế thực thụ duy nhất » của thế giới. Hiện tại có một khối lượng khoảng 1.300 tỷ đô la lưu hành ở mọi nơi, ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ… Trên nguyên tắc, trước mọi biến động về địa chính trị, nhu cầu mua vào đô la được đẩy lên cao. Đô la tăng giá. Lần này, cho đến cuối tuần trước thế giới phải đối mặt với nhiều bất ổn như xung đột Israel và Palestine tại dải Gaza, và một cuộc chiến đã kéo dài là chiến tranh Ukraina… vậy mà đồng đô la đã liên tục trượt giá. Các ngân hàng lớn của Hoa Kỳ có vẻ không mấy lạc quan. Morgan Stanley chẳng hạn e rằng « từ nay đến giữa 2026 đô la có thể sẽ còn rơi mạnh hơn nữa, mất giá thêm 10 % so với thời điểm hiện tại ». Goldman Sachs cũng đánh giá tương tự và thậm chí khuyên các thân chủ nên tích trữ đồng yen và euro hơn là đô la. Về phần nhà nghiên cứu Thomas Grjebine của trung tâm Pháp CEPII, anh nói đến một hiện tượng « chưa từng có » :   « Đây là hiện tượng khá mới mẻ bởi vì từ trước đến nay mỗi lần xảy ra khủng hoảng thì thông thường đô la tăng giá. Những mối lo ngại liên quan đến thị trường tài chính hay về sức tăng trưởng của các nền kinh tế trên thế giới, thì phản ứng là mọi người đua nhau tích trữ đồng đô la hay mua vào công trái phiếu của Hoa Kỳ. Tức là đơn vị tiền tệ của Mỹ sẽ tăng giá. Nhưng lần này thì không. Từ nhiều tháng qua, đô la trượt giá vào lúc mà tăng trưởng toàn cầu bị đe dọa và tình hình thế giới bấp bênh hơn bao giờ hết (....) Có chiều hướng là đô la sẽ tiếp tục mất giá trong nhiều tháng bởi vì môi trường hiện tại không ổn định do có nhiều rủi ro : Chúng ta chưa biết chiến tranh thương mại sẽ đi về đâu. Donald Trump có tiếp tục đẩy cuộc chiến này lên một mức độ cao hơn nữa hay không. Thế nhưng cầm chắc là thâm hụt ngân sách của Mỹ sẽ còn tăng thêm nữa. Hiện có nhiều nghi vấn về dự luật tài chính tổng thống Trump đang ấp ủ là dự luật Big and Beautiful Act Bill. Những ngờ vực về tăng trưởng của Hoa Kỳ cũng có nguy cơ kéo tỷ giá của đô la xuống thấp ». Một nhà tài chính trên báo kinh tế Les Echos hôm 03/06/2025 kết luận « đô la cũng như công trái phiếu của Hoa Kỳ vốn được xem là những sản phẩm tài chính an toàn bậc nhất đang bị rớt đài ». RFI      

Lê Xuân Nghĩa   Không ít người dân Iran hồ hởi, phấn khởi trong niềm hân hoan, vui sướng khi không quân Israel tấn công vào các cơ quan đầu não của chế độ hiện tại. Đồng thời, Thái tử Iran ra lời kêu gọi đến nhân dân, đồng bào, quân đội, cảnh sát Iran đứng lên lật đổ chế độ hiện nay:  "Đồng bào của tôi, Ali Khamenei - nhà lãnh đạo điên rồ của chế độ - đã một lần nữa kéo đất nước Iran của chúng ta vào một cuộc chiến tranh. Một cuộc chiến không phải giữa Iran và người dân Iran, mà là giữa Cộng hòa Hồi giáo và chính Khamenei. Thông điệp của tôi gửi tới quân đội, cảnh sát và lực lượng an ninh rất rõ ràng: Chế độ này cùng những nhà lãnh đạo tham nhũng và bất tài của nó không coi trọng mạng sống của các bạn cũng như đất nước Iran của chúng ta. Hãy rời bỏ hàng ngũ của họ và hòa nhập với nhân dân. Cuộc đấu tranh của quốc gia Iran chống lại chế độ phá hoại này là cuộc chiến giành lại và xây dựng lại đất nước Iran. Con đường phía trước là thông qua việc lật đổ Cộng hòa Hồi giáo bằng các cuộc biểu tình trên đường phố và đình công trên toàn quốc. Tôi sát cánh cùng bạn trong thời điểm khó khăn này. Chúng ta đang cùng nhau chiến đấu - và chúng ta chắc chắn sẽ chiến thắng."  - Còn ở Israel thì ngược lại, không khẩu hiệu, không tuyên truyền. Nhưng người dân một lòng theo chính quyền, sát cánh cùng chính quyền và cùng chiến đấu với bất cứ kẻ thù hung bạo nào.    

Tạ Duy Anh Việc Tòa Trọng tài Quốc tế bác bỏ yêu sách “đường 9 đoạn” (mà Việt Nam gọi là đường lưỡi bò) của Trung Quốc, theo đơn kiện của Philippines, đã cho Việt Nam một món quà cực lớn. Nó xóa sạch những chiến dịch tuyên truyền khổng lồ của Trung Quốc về thứ gọi là “vùng biển lịch sử”, nhằm gây bối rối cộng đồng quốc tế khi chọn lẽ phải. Sau phán quyết, những ai còn nghi ngờ, đứng giữa vì thiếu thông tin, hoặc mù mờ về cơ sở pháp lý, từ nay đã có một chỗ dựa vô cùng vững chắc để đưa ra quyết định trên tinh thần thượng tôn lẽ phải. Trừ phi Tòa rút lại phán quyết, còn không, phía phản đối đường chín đoạn mãi mãi là bên chính nghĩa. Philippines kiện vì quyền lợi của họ, nhưng cũng cho cả quyền lợi của Việt Nam. Tuy mạnh miệng bác bỏ Phán quyết nhưng Trung Quốc biết rõ họ ở thế tuyệt vọng, không thể tiếp tục nói dối trơ trẽn, mà bắt buộc phải điều chỉnh lối hành xử. Thế là không mất một xu làm truyền thông, hàng tỉ người trên thế giới, vốn ít biết hoặc không quan tâm đến tranh chấp ở Biển Đông, từ nay mặc nhiên coi đòi hỏi của Trung Quốc với Việt Nam là cậy thế nước lớn ăn hiếp, là sai trái, chứ không dựa trên các quy định luật pháp. Ngay lập tức Mỹ, châu Âu, Anh quốc, Nhật, Úc… đều hoan nghênh phán quyết. Sau Philippines, Việt Nam là bên thắng lớn, rất lớn, dù không làm gì! Chỉ cần nhìn vào phản ứng rồ dại, điên cuồng của Trung Quốc, cũng thấy phần nào thất bại cay đắng của họ. Họ chỉ còn cách vớt vát thể diện bằng cách dằn mặt những kẻ nào tung hô phán quyết, hoặc lôi kéo những đồng minh cùng lên tiếng bác bỏ nó. Cách đây nhiều năm, tôi đã viết, nếu phải lựa chọn Việt Nam hay Trung Quốc, giới lãnh đạo Nga, dù coi Việt Nam như đồng minh, sẽ ngay lập tức, không do dự chọn Trung Quốc. Chúng ta đành phải chấp nhận điều đó, dù có vẻ phũ phàng. Lợi ích Trung Quốc đem lại cho Nga lớn hơn rất nhiều những gì Nga kiếm được ở Việt Nam. (Chắc chắn 9 năm trước Putin còn chưa lường tới tình huống có lúc Trung Quốc giữ công tắc máy trợ thở, tắt lúc nào Nga hấp hối lúc ấy). Vì thế khi biết tin Putin công khai đứng về phía Trung Quốc, tôi coi là việc tất yếu, mình đã biết trước. Trong khi đó, hầu hết dư luận Việt Nam, do cảm tính nên bị sốc, sốc nặng, nhiều người phẫn nộ, coi Putin là kẻ phản bạn. Tuy nhiên việc đó cũng là bình thường. Chỉ không bình thường ở chỗ một số người tự bịt mắt bịt tai mình và cũng muốn người khác bịt theo, khi cứ ra sức lèo lái dư luận, bào chữa cho Putin dù ông ta không cần. Một trong các cách mà họ áp dụng là lớn lối vu cho dư luận Việt Nam đang hiểu lầm phát biểu của ông ta. Lời vu đó cũng chả đáng để ý, nếu nó không làm sai lệch bản chất của vấn đề vốn cực kỳ dễ hiểu như tôi đã nói: Ngay cả với đồng minh, thì lợi ích vẫn luôn quan trọng hơn tình bạn. Chúng ta cần biết rõ như vậy, dù rõ ràng là cay đắng, để có đối sách lâu dài. Hãy cùng xem một văn bản được coi là đang bị hiểu lầm, có nội dung ra sao. Xin trích một đoạn trong bài báo viết trên tờ Người Lao Động (năm 2016) và chính thức là QUAN ĐIỂM CỦA PUTIN: “Như báo chí quốc tế đưa tin, phát biểu tại cuộc họp báo ngày 5-9 sau khi hội nghị G20 kết thúc ở Trung Quốc, Tổng thống Putin nói: “Chúng tôi bày tỏ sự đoàn kết và ủng hộ lập trường của Trung Quốc không công nhận phán quyết Toà trọng tài. Đây không phải là một lập trường chính trị mà hoàn toàn pháp lý, bởi bất kỳ thủ tục tố tụng trọng tài nào phải được khởi xướng bởi các bên tranh chấp. Toà trọng tài cần phải lắng nghe lập luận và lập trường của các bên. Như các vị biết, Trung Quốc không tham gia vụ kiện ở The Hague và không ai được nghe lập trường của Trung Quốc ở đó. Vậy thì tại sao phán quyết của toà lại công bằng? Chúng tôi ủng hộ lập trường của Trung Quốc về vấn đề này”. Putin thừa hiểu, không kẻ nào biết rõ mình sai trái, phi pháp, ăn cắp, cướp giật… lại tự đưa mình ra tòa để nghe phán quyết dựa trên luật lệ và lẽ phải. Trong trường hợp cực kỳ quan trọng và nhạy cảm này, nếu thực tâm muốn ủng hộ Việt Nam, ông ta có thể chọn không cần phải nói gì? Nhưng ông ta không chỉ đã nói, mà còn nói cực kỳ rành mạch, dâng Trung Quốc một món quà kếch xù! Và ngay lập tức, Việt Nam, thông qua người Phát ngôn Bộ Ngoại giao, đưa ra QUAN ĐIỂM RÕ RÀNG: “Việt Nam hoan nghênh việc Tòa Trọng tài đã đưa ra phán quyết cuối cùng ngày 12-7”. Putin công khai PHẢN ĐỐI điều mà Việt Nam HOAN NGHÊNH! Tôi không thấy có bất cứ nội dung nào, từ ngữ nào có thể gây hiểu lầm quan điểm của các bên, bởi mọi thứ đều rất rõ ràng, tường minh, đến mức có muốn HIỂU LẦM cũng khó. Nếu còn nghi ngờ, mời xem toàn bài báo tại đây. Báo chính thống đấy! https://nld.com.vn/chinh-tri/viet-nam-phan-ung-quan-diem-tong-thong-nga-ve-vu-kien-bien-dong-20160922170251658.htm

Đinh Hoàng Thắng Thỏa thuận thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đang bước vào giai đoạn mặc cả quyết liệt nhất kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên “Đối tác Chiến lược Toàn diện” vào tháng 9 năm 2023. Nhưng lần này, bối cảnh quốc tế, quốc nội đều đã khác xa. Những yêu cầu Washington đưa ra cho Hà Nội, thật “khó nhằn” không chỉ trên bàn đàm phán. Nó không đơn thuần là một yêu sách thương mại (1). Mỹ yêu cầu nhiều hơn thế! Các yêu cầu mang màu sắc địa-chiến lược rõ rệt trong cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Và ở Việt Nam, Đảng Cộng sản đang khẩn trương chuẩn bị cho công cuộc Đại hội 14. Như nhiều lần trong lịch sử, đất nước giờ đây đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Tối hậu thư không thể xem thường Ngày 2, 3 và 4 tháng 6 năm 2025, Reuters liên tục đưa tin về sức ép từ chính quyền Trump đối với hàng loạt đối tác thương mại. Việt Nam nằm trong nhóm bị nhắm đến với yêu cầu cụ thể: Nếu không đạt được thỏa thuận thương mại với “nhượng bộ thực chất” trước ngày 8 tháng 7, hàng hóa Việt Nam – từ hàng dệt may đến điện tử – sẽ bị áp thuế bổ sung lên đến 46%. Khác với các cuộc điều tra chống bán phá giá hay chống trợ cấp truyền thống, lần này không có cáo buộc cụ thể nào về hành vi gian lận của doanh nghiệp Việt Nam. Nhưng Hoa Kỳ đã đưa ra một loạt yêu cầu nghiêm ngặt nhằm giảm sự phụ thuộc của Việt Nam vào hàng hóa công nghiệp từ Trung Quốc và tăng cường kiểm soát chuỗi cung ứng. Danh sách được gửi kèm trong một phụ lục của dự thảo văn bản khung do phía Mỹ xây dựng và đã được chuyển tới Hà Nội vào cuối tháng 5, ngay sau vòng đàm phán thứ hai giữa hai bên. Theo giới chức Bộ Thương mại Mỹ, đây là nỗ lực của Washington nhằm cắt đứt chuỗi cung ứng “lách thuế” của Trung Quốc, khi các doanh nghiệp nước này chuyển dây chuyền sang Việt Nam để tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại. Nói cách khác, Việt Nam đang bị ép phải chọn phe, ít nhất là trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam: Giữ cân bằng trong gió lớn Đối mặt với áp lực khổng lồ từ đối tác thương mại lớn nhất, Hà Nội lựa chọn không đối đầu công khai nhưng cũng không hoàn toàn nhượng bộ. Thay vào đó, Việt Nam đang vận dụng các biện pháp linh hoạt – từ đối thoại cấp cao, tăng mua sản phẩm Mỹ đến cởi mở hơn về đầu tư công nghệ chiến lược. Từ đầu năm 2025, các phái đoàn Việt Nam liên tục có mặt tại Washington, trong đó có chuyến công tác của Thứ trưởng Bộ Công Thương vào tháng 5 – điều hiếm khi xảy ra với tần suất như vậy trong quan hệ hai nước. Trên bàn đàm phán, Việt Nam cam kết ký các biên bản ghi nhớ mua máy bay cả dân sự lẫn quân sự, các thiết bị công nghệ kỹ thuật cao và hàng nông sản trị giá 2 tỷ USD từ Mỹ, bao gồm bắp, đậu tương và bông. Đây là “bài toán cân bằng” quen thuộc của Hà Nội mỗi khi cần làm dịu căng thẳng thương mại, từng áp dụng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Ngoài ra, Hà Nội cũng chấp thuận mở cửa cho Starlink – mạng lưới vệ tinh của Elon Musk – điều vốn được Washington xem là ưu tiên chiến lược nhằm hạn chế ảnh hưởng của mạng 5G Trung Quốc. Nhưng đằng sau các nhượng bộ vừa kể là câu hỏi lớn hơn: Mỹ sẽ còn đòi hỏi gì tiếp theo? Theo các nguồn tin trong cuộc, phía Mỹ đang yêu cầu Việt Nam (2): – Minh bạch hóa chuỗi cung ứng để truy xuất rõ ràng nguồn gốc linh kiện. – Cắt giảm tỷ lệ sử dụng linh kiện Trung Quốc trong sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ. – Mở cửa thị trường tài chính, dịch vụ và công nghệ sâu rộng hơn cho doanh nghiệp Mỹ. – Thực hiện cải cách pháp lý nhằm tạo sân chơi bình đẳng hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là xử lý sở hữu trí tuệ và cải cách tư pháp. Với hệ thống chính trị như hiện nay, đây là các đòi hỏi không chỉ mang tính kinh tế mà còn đụng chạm đến nền tảng quản trị quốc gia của Việt Nam. Bắc Kinh: Theo dõi và răn đe Trong khi Hà Nội còn đang đối thoại với Washington, Bắc Kinh đã nhanh chóng phát tín hiệu: các đòn bẩy kinh tế sẽ được kích hoạt nếu Việt Nam ngả sang phía Mỹ quá sâu. Cuối tháng 5/2025 vừa rồi, hàng trăm xe sầu riêng của Việt Nam bị phía Trung Quốc trả về với lý do không đạt tiêu chuẩn (3). Động thái này không lạ: nó từng lặp đi lặp lại với các loại trái cây như thanh long, mít, vải… mỗi khi quan hệ hai bên gặp sóng gió. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là Bắc Kinh không đẩy căng thẳng lên quá mức. Sau các trao đổi cấp cao, vải thiều Việt Nam lại được “thông quan thuận lợi” tại các cửa khẩu phía Bắc. Như vậy, thông điệp ở đây rất rõ ràng: Bắc Kinh bắn tín hiệu có đủ sức gây tổn hại kinh tế ngắn hạn cho Việt Nam, tuy trước mắt, vẫn duy trì ảnh hưởng và giữ kênh đối thoại. Việt Nam, với vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng và “Vành đai con đường” (BRI), vẫn là một quân bài Trung Quốc cần giữ, chứ chưa phải loại bỏ. Một “con đường thứ ba” có khả thi? Giữa cuộc mặc cả địa chính trị đang nóng lên này, một tiếng nói khác đáng được chú ý, tiếng nói của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Trong chuyến công du Đông Nam Á cuối tháng 5, ông Macron đã đề xuất một “con đường thứ ba” cho các nước như Việt Nam, Indonesia và Singapore: không phải chọn Mỹ hay Trung Quốc, mà là chọn phát triển có chủ quyền trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Tại Đối thoại Shangri-La ngày 31/5/2025, lần đầu tiên, ông Macron nhấn mạnh rằng: “Chiến lược không phải là lựa chọn giữa hai cực, mà là giữ vững lợi ích quốc gia trong một thế giới đa trục.” Liên minh châu Âu đồng tình với quan điểm này, với các đề xuất hỗ trợ đa phương thông qua “Chương trình Cửa ngõ Toàn cầu” (Global Gateway) (4). Nhưng liệu Việt Nam có đủ sức tận dụng không gian này để “làm giá” với cả hai siêu cường, như cách mà họ và Singapore đã từng làm? Bước ngoặt chính trị: Vai trò của người dân Vấn đề thương mại, ở tầng sâu hơn, là vấn đề địa-chính trị. Và lúc này, một câu hỏi được đặt ra: người dân Việt Nam có thể đóng vai trò gì trong việc xác định hướng đi của đất nước? Một số tiếng nói độc lập, như Luật sư Vũ Đức Khanh, cho rằng: “Đã đến lúc Việt Nam từ bỏ chủ nghĩa cơ hội chiến lược để lựa chọn chủ nghĩa đối tác thực chất. Việt Nam không chọn Mỹ hay Trung Quốc. Việt Nam chọn Việt Nam.” “Chúng tôi, những người dân Việt Nam, không chọn Mỹ, cũng không chọn Trung Quốc. Chúng tôi không chọn chủ nghĩa tư bản hay chủ nghĩa cộng sản. Chúng tôi chọn Việt Nam — một Việt Nam mà mọi người đều có quyền lên tiếng, trong một nhà nước pháp quyền hiện đại và có trách nhiệm — một Việt Nam tự do, dân chủ và thịnh vượng cho tất cả mọi người mà không có bất kỳ sự phân biệt đối xử nào,” Luật sư Vũ Đức Khanh nhấn mạnh (5). Những phát biểu này có thể gây tranh cãi trong nội bộ, nhưng phản ánh đúng mối lo ngại ngày càng gia tăng: nếu tiếp tục duy trì một chính sách “đu dây” thụ động, Việt Nam sẽ không còn đủ cơ hội để định đoạt tương lai của chính mình. Trật tự thế giới đang thay đổi quá nhanh, và khả năng đứng ngoài đang dần khép lại. Phép thử của bản lĩnh quốc gia Thỏa thuận thương mại lần này có thể chỉ là một chương trong cuộc cạnh tranh toàn cầu, nhưng lại là phép thử bản lĩnh của Việt Nam – không chỉ trên khía cạnh chính sách đối ngoại, mà còn trong nội lực kinh tế, pháp lý và tư duy chiến lược. Làm thế nào để không bị cuốn vào cuộc đối đầu Mỹ – Trung mà vẫn giữ được chủ quyền, tăng trưởng và niềm tin của người dân? Đây là câu hỏi không dễ, nhưng không thể né tránh. Liệu Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ sớm có lời đáp? ----- Tham khảo: (1) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c989m2q0416o (2) https://www.reuters.com/world/china/us-made-tough-requests-vietnam-trade-talks-sources-say-2025-06-03/ (3) https://cafef.vn/sau-rieng-viet-nam-bi-trung-quoc-tra-ve-o-at-dn-kien-nghi-thu-tuong-chi-dao-lam-ro-mot-chuyen-bat-thuong-188250529192643538.chn (4)  https://www.diplomatie.gouv.fr/en/french-foreign-policy/development-assistance/events-and-news/2023/article/what-is-the-european-global-gateway-strategy (5)  https://www.facebook.com/freedom.king.902266/  “ … Il est temps pour le Vietnam d’abandonner l’opportunisme stratégique pour choisir un véritable partenariat. Le Vietnam ne choisit ni les États-Unis ni la Chine. Le Vietnam choisit le Vietnam… Nous, le peuple vietnamien, ne choisissons ni les États-Unis, ni la Chine. Nous ne choisissons ni le capitalisme, ni le communisme. Nous choisissons le Vietnam — un Vietnam où chacun a le droit de s’exprimer, dans un État de droit moderne et responsable — un Vietnam libre, démocratique et prospère pour tous, sans aucune forme de discrimination…”

Lea Oetjen Công việc tại Vatican là điều đặc biệt. Đây là một công việc với hệ thống và các ưu đãi riêng. Với khoảng 800 cư dân, Nhà nước Vatican là quốc gia độc lập nhỏ nhất thế giới. Tuy nhiên, cuộc sống bên trong giống như một thế giới riêng – ngay cả trong quản lý nhân sự. Ai làm việc tại Vatican, dù là linh mục, công chức, lính Thụy Sĩ hay kỹ thuật viên CNTT, đều là một phần của hệ thống đặc biệt: Ở đây có luật lệ riêng, giờ làm việc riêng – và hệ thống trả lương riêng. Linh mục, Hồng y, giáo dân – cấu trúc lương hợp lý Theo “Gizmodo”, các Hồng y làm việc trong bộ máy hành chính của Vatican kiếm được khoảng 4.000 đến 5.000 euro mỗi tháng – một con số khá cao nếu xét đến các ưu đãi đáng kể mà họ nhận được. Linh mục và tu sĩ làm việc trong nhà nước nhận khoảng 1.500 đến 2.500 euro. Nhân viên giáo dân, tức là nhân viên thế tục, tùy theo nhiệm vụ và thâm niên, nhận từ 1.300 đến 3.000 euro mỗi tháng. Những con số này có thể xem là khiêm tốn so với quốc tế, nhưng Vatican cung cấp nhiều lợi ích bổ sung: thu nhập không bị đánh thuế, nhà ở trợ giá, quyền tiếp cận các cửa hàng giá rẻ – và tuần làm việc 36 giờ. Cắt giảm trong khủng hoảng: Tòa Thánh cũng phải tiết kiệm Dù Nhà nước Giáo hội có lịch sử lâu đời, tình hình tài chính không phải lúc nào cũng thuận lợi. Năm 2021, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã thực hiện các cắt giảm lương đáng kể. Các Hồng y phải giảm 10%, các quan chức cao cấp và trưởng phòng giảm từ 3 đến 8%, theo “Catholic News Agency”. Nguyên nhân là thâm hụt ngân sách dự báo trên 60 triệu đô la Mỹ (52,88 triệu euro). Nguyên nhân bao gồm việc mất thu nhập từ du lịch do đại dịch Corona. Năm 2024, Vatican ghi nhận thâm hụt ngân sách khoảng 83 triệu euro. Nhà nước quản lý một mạng lưới tài sản toàn cầu: bất động sản tại Rome và London, cổ phần, tác phẩm nghệ thuật, tiền quyên góp. Ban quản lý tài sản của Tòa Thánh (APSA), đơn vị quản lý tài sản Vatican, báo cáo lợi nhuận 45,9 triệu euro trong báo cáo thường niên 2023. Con số này tăng 13,6 triệu euro so với năm trước – nhưng ngân sách vẫn bị thâm hụt lớn. 37,9 triệu euro, tương đương 82,6% lợi nhuận, được Vatican dùng để hỗ trợ công việc và hoạt động của Curia Rôma. 7,9 triệu euro còn lại được tái đầu tư vào APSA để gia tăng tài sản. Việc quản lý tất cả do một nhóm nhỏ đảm nhiệm – từ kiểm toán viên, thủ thư đến chuyên gia truyền thông. Mức lương của những nhân viên này không phản ánh đầy đủ trách nhiệm lớn lao, nhưng công việc tại Vatican vẫn được xem là có uy tín và ổn định trong khủng hoảng. Làm việc vì đức tin – với những ưu đãi nhất định Quyết định làm việc tại Vatican thường không chỉ vì tiền mà còn vì lý tưởng. Nhiều nhân viên rất sùng đạo, xem công việc của mình là đóng góp cho sứ mạng của Giáo hội. Tuy nhiên, Vatican cũng nỗ lực chuyên nghiệp hóa và điều chỉnh theo thị trường, đặc biệt với nhân lực kỹ thuật, truyền thông và tài chính. Vì trong Nhà nước Giáo hội cũng vậy: những người giỏi cần được trả công xứng đáng./. Nguồn: businessinsider.de  

Thủ tướng Đức Friedrich Merz tham gia buổi lễ với các thành viên của Lữ đoàn Thiết giáp số 45 của Đức tại Vilnius. Ảnh: Getty Images. Một lữ đoàn thiết giáp mang tên Lietuva, gồm quân nhân Đức đóng thường trực tại Lithuania – quốc gia giáp ranh Nga, đã chính thức ra quân hôm nay (22/5), trong lễ duyệt binh long trọng tại thủ đô Vilnius. Sự kiện đánh dấu một bước ngoặt chưa từng có trong chính sách quốc phòng của Đức kể từ sau Thế chiến thứ hai, khi nước này lần đầu tiên triển khai lực lượng thường trực ở nước ngoài như một phần cam kết bảo vệ sườn đông của NATO. Tại buổi lễ, Thủ tướng Đức Friedrich Merz cùng Tổng thống Lithuania Gitanas Naus#da cùng đứng trước hàng quân, khẳng định quyết tâm đối phó với những nguy cơ ngày càng rõ nét từ phía Nga. “Chúng ta đang sống trong một thời điểm khó khăn và đầy biến động,” ông Merz phát biểu. “Việc triển khai Lữ đoàn Thiết giáp số 45 tại đây là phản ứng trực tiếp trước mối đe dọa từ Nga đối với các quốc gia vùng Baltic.” Với khoảng 5.000 quân nhân dự kiến sẽ đóng tại Lithuania, lữ đoàn này sẽ được trang bị xe tăng Leopard 2, pháo tự hành Panzerhaubitze 2000 và các phương tiện chiến đấu bộ binh Puma. Đây không chỉ là biểu tượng cho cam kết an ninh mà còn là sự thay đổi chiến lược đáng kể trong cách Đức nhìn nhận vai trò của mình trong liên minh NATO. Tổng thống Naus#da nhấn mạnh: “Sự hiện diện quân sự của Đức là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy NATO không buông lỏng cánh đông. Lithuania cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng vào năm 2025, vì chúng tôi hiểu rằng tự do cần được bảo vệ bằng cả quyết tâm và năng lực.” Trong khi đó, Berlin cũng đang đẩy nhanh việc gia tăng chi tiêu quốc phòng và đầu tư vào ngành công nghiệp vũ khí – một chủ đề dự kiến sẽ chiếm ưu thế trong hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague vào tháng tới. Không chỉ Lithuania, các quốc gia láng giềng Nga khác cũng đang tăng cường phòng thủ. Phần Lan, thành viên mới của NATO, đang tỏ rõ mối quan ngại trước các dấu hiệu mở rộng quân sự từ phía Moscow. Ngày 21/5, Lực lượng Biên phòng Phần Lan thông báo đã hoàn tất 35 km hàng rào đầu tiên trong kế hoạch xây dựng hệ thống phòng thủ dài 200 km dọc theo biên giới phía đông. Hệ thống này được trang bị camera giám sát và cảm biến chuyển động, giúp phân biệt giữa người và động vật – một phần trong nỗ lực ngăn chặn di dân bất hợp pháp và các hoạt động thâm nhập bí mật. Các hình ảnh vệ tinh được tờ The New York Times công bố gần đây cho thấy Nga đang tăng cường hạ tầng quân sự gần biên giới với Phần Lan. Các cấu trúc mới bao gồm dãy lều quân sự, nhà chứa máy bay chiến đấu, phương tiện bọc thép và căn cứ trực thăng từng bị bỏ hoang – nay đang được cải tạo lại. Dù chiến sự tại Ukraine vẫn chưa kết thúc, nhiều chuyên gia an ninh nhận định Nga đã bắt đầu chuẩn bị cho “trận chiến kế tiếp” – có thể là mặt trận phía bắc, sát ranh giới NATO. Trong bối cảnh đó, việc Đức đưa quân đến Lithuania, Phần Lan dựng tường rào biên giới, và NATO tăng cường hiện diện tại Baltic không còn là những động thái biểu tượng – mà là sự chuẩn bị nghiêm túc cho một thực tế chiến lược đang thay đổi nhanh chóng./.

Cảnh Chân   Tập Cận Bình lên án “chủ nghĩa bắt nạt” và “bá quyền” với hàm ý chỉ trích Hoa Kỳ là nước gây gia tăng những đối đầu phe phái.   Ngày 13/5, một ngày sau khi được chính quyền Trump tạm hoãn áp thuế mới trong 90 ngày, Tập Cận Bình bắt đầu lớn giọng dạy đời thiên hạ. Phát biểu trong lễ khai mạc Diễn đàn Trung Quốc – CELAC (Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribe) ở Bắc Kinh, Tập Cận Bình lên án “chủ nghĩa bắt nạt” và “bá quyền” với hàm ý chỉ trích Hoa Kỳ là nước gây gia tăng những đối đầu phe phái. Người đứng đầu cộng sản Trung Quốc cho rằng “chỉ có đoàn kết và hợp tác mới giúp các quốc gia bảo vệ hòa bình và ổn định toàn cầu, thúc đẩy phát triển và thịnh vượng trên toàn thế giới”. Tỏ ra hiểu chuyện, phản đối bá quyền, lên án nước lớn bắt nạt nước yếu như vậy. Nhưng nhìn lại những gì Trung Cộng đối xử với các nước láng giềng trong khu vực, mới thấy rằng chính Trung Cộng mới là kẻ đi gây sự, hà hiếp khắp nơi. Chính Trung Cộng luôn có tham vọng bành trướng lãnh thổ, bằng cả vũ lực và sức mạnh mềm, nhằm gây ảnh hưởng văn hoá, kinh tế, chính trị của các nước trong khu vực. Cái chủ nghĩa Đại Hán bá quyền đã ăn sâu vào từng tế bào não của các lãnh đạo cộng sản, có thể nói là mọi người dân Việt Nam đều thấy được. Chẳng hạn cái đường lưỡi bò phi pháp và vô lý chiếm trọn biển Đông là do ai vẽ ra? Rồi mỗi ngày ai cho tấn công tàu cá của ngư dân Việt Nam, Malaysia, Philippines, Indonesia… Ai là kẻ luôn tìm cách gây hấn với Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan? Ai là kẻ bơm tiền cho các tổ chức khủng bố gây rối khắp nơi? Chưa kể mỗi giờ, mỗi phút đều tìm cách tuồn những hoá chất độc hại ra khắp thế giới để đầu độc nhân loại. Vô số các hoạt động vô nhân đạo, muốn làm bá chủ thế giới bằng ác tâm, không khác gì phát xít ngày xưa. Vậy mà vẫn trơ trẽn lên án Hoa Kỳ, trong khi Hoa Kỳ là nước cứu trợ nhân đạo nhiều nhất thế giới, thúc đẩy dân chủ mạnh mẽ nhất thế giới. Tập Cận Bình là một tên tội phạm mà luôn tỏ ra mình là nạn nhân, gắp lửa bỏ tay người. Sự tráo trở của Trung Cộng thì người dân tiến bộ ở Á Châu đã quá rõ, hơn nữa, nhà cầm quyền một số nước láng giềng với Trung Quốc cũng tỏ ra thần phục tuyệt đối với thiên triều. Bởi vậy trong bối cảnh thương chiến hiện nay, Tập Cận Bình đang tìm tìm cách mở rộng sức ảnh hưởng sang các quốc gia Mỹ Latin và Caribe, những nước chưa “thấm nhuần” sự thâm độc của Trung Cộng. Đây cũng là một thị trường tiềm năng với dân số đông và nền kinh tế tương đối phát triển so với châu Phi, Đông Nam Á, Nam Á… Mở rộng sức ảnh hưởng sang các nước này sẽ giúp Trung Cộng vừa có được thị trường mà còn tăng cường vị thế địa chính trị vào sát sườn Hoa Kỳ. Cũng trong Diễn đàn Trung Quốc – CELAC này, Tập Cận Bình đã kêu gọi các nước Mỹ Latin cùng hình thành “một mặt trận thống nhất” để đối phó với làn sóng áp thuế của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Chủ tịch Trung Cộng nói: “Mặc dù Trung Quốc cách xa khu vực Mỹ Latin và Caribe, hai bên vẫn có một lịch sử giao lưu hữu nghị lâu đời”. Phát biểu này bộc lộ rõ mưu đồ chia rẽ Hoa Kỳ với các nước Mỹ Latin, đồng thời dụ dỗ các nước này xoay trục qua chơi với Trung Cộng. Tập Cận Bình cũng đưa ra mồi câu là lời cam kết cung cấp 9,2 tỷ USD tín dụng cho các dự án phát triển trong khu vực. Tuy nhiên, Trung Cộng có bao giờ giúp ai bất vụ lợi đâu! Gói tín dụng này sẽ được quy ra nhân dân tệ, kéo các nước Mỹ Latin rời xa đồng đô la Mỹ và như thường lệ, vẫn là một cái bẫy nợ mà Trung Cộng mưu tính chụp lên đầu các nước này. _____________________ Tham khảo: https://tuoitre.vn/ong-tap-can-binh-chu-nghia-bat-nat-va-ba-quyen-chi-dan-den-su-co-lap-20250513113215445.htm (VNTB)  

Nguyen Ngoc Chu Bài viết của nhà báo LÊ THỌ BÌNH (Tốt nghiệp ĐHSP Quốc gia Pyatigor, CHXVLB Nga, Liên Xô). "Viết cho Ngày Chiến thắng Phát xít Đức: 6 TRIỆU NGƯỜI UCRAINE RA TRẬN, 3 TRIỆU NGƯỜI KHÔNG TRỞ VỀ Người Ukraine đã cống hiến hơn sáu triệu quân nhân, hàng triệu sinh mạng và những tướng lĩnh kiệt xuất cho chiến thắng phát xít Đức, nhưng trong suốt nhiều thập niên, công lao ấy dường như ít được nhắc đến dưới cái bóng quá lớn của người Nga. ⸻ Khi nhắc đến chiến thắng của Liên Xô trước phát xít Đức trong Thế chiến thứ hai, không ít người mặc định đó là chiến thắng của “người Nga”. Hình ảnh nguyên soái Zhukov tiếp nhận lễ đầu hàng của phát xít tại Berlin hay những đoàn xe Hồng quân tiến vào châu Âu thường bị đồng nhất với nước Nga, trung tâm quyền lực của Liên bang Xô viết khi đó. Nhưng nếu lần lại lịch sử bằng các con số, bằng máu và nước mắt đổ trên chiến trường, một sự thật khác hiện ra: Ukraine chính là một trong những quốc gia chịu hy sinh lớn nhất, đóng góp quyết định nhất cho thắng lợi năm 1945. Trong số hơn 34 triệu dân Ukraine trước chiến tranh, có khoảng 6 triệu người được huy động vào Hồng quân Liên Xô, tương đương gần 18% dân số toàn quốc- một tỷ lệ khổng lồ. Trong số đó, hơn 3 triệu người đã ngã xuống, chiếm một phần ba tổng số thương vong quân sự của Liên Xô trong toàn cuộc chiến. Thống kê từ Bộ Quốc phòng Ukraine cho thấy: hơn 2.000 binh sĩ Ukraine được phong danh hiệu “Anh hùng Liên Xô”, trong đó 32 người được phong hai lần và ba người được phong ba lần, con số cao nhất trong số 15 nước cộng hòa Liên Xô. Nhưng không chỉ ở chiến tuyến, người dân Ukraine còn chịu tổn thất nặng nề trong các vùng bị chiếm đóng. Các cuộc tàn sát hàng loạt của phát xít Đức ở Kyiv, Kharkiv, Donetsk và đặc biệt là hẻm núi Babyn Yar, nơi hàng chục nghìn người Do Thái, Ukraine và Roma bị giết hại, đã biến Ukraine thành một trong những mặt trận đẫm máu nhất châu Âu. Lật lại danh sách các chỉ huy mặt trận của Hồng quân, người ta không thể bỏ qua những cái tên mang dòng máu Ukraine: - Rodion Malinovsky, người giải phóng Budapest, Vienna và sau này là Bộ trưởng Quốc phòng Liên Xô; - Semyon Tymoshenko, chỉ huy nhiều mặt trận lớn ở Belarus và Ukraine; - Ivan Chernyakhovsky, chỉ huy mặt trận Belorussia, vị tướng trẻ nhất lịch sử Hồng quân được phong hàm đại tướng khi mới 37 tuổi; - Grigory Kulik, người đứng đầu pháo binh Hồng quân thời kỳ đầu chiến tranh. Tính ra, trong 15 mặt trận chính của Hồng quân trên chiến trường Xô- Đức, hơn một nửa từng được chỉ huy bởi các tướng lĩnh người Ukraine hoặc gốc Ukraine. Đó không phải là một sự tình cờ, mà phản ánh vai trò chiến lược của Ukraine trong tổng thể nỗ lực chiến tranh. Ukraine- chiến trường sinh tử của cuộc chiến: Về mặt địa lý, Ukraine nằm trên trục xâm lược chính của phát xít Đức trong chiến dịch Barbarossa. Từ năm 1941 đến 1944, gần như toàn bộ lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng và trở thành nơi diễn ra những trận chiến ác liệt nhất: Kyiv thất thủ, Kharkiv ba lần bị chiếm và tái chiếm, Donbas trở thành trung tâm của các cuộc tấn công mùa hè đẫm máu. Trận chiến Kharkiv năm 1943 và trận giải phóng Kyiv vào tháng 11 cùng năm là hai trong số những chiến dịch lớn nhất và tốn kém nhất của Hồng quân. Nhiều nhà sử học cho rằng Ukraine chính là “nghĩa trang” của các sư đoàn Đức, nơi bước ngoặt quyết định cho cuộc phản công của Liên Xô bắt đầu. Ngoài ra, Ukraine cũng là nơi tiếp nhận và phân phối phần lớn viện trợ vũ khí từ Mỹ trong chương trình Lend-Lease qua tuyến đường Iran- Kavkazơ. Theo tài liệu từ Viện Lịch sử Quân sự Nga, Liên Xô đã nhận được từ Mỹ hơn 14.000 máy bay, 7.000 xe tăng, 400.000 xe tải, hàng nghìn đầu máy xe lửa, tàu chiến và hàng triệu tấn lương thực, nhiên liệu, vải vóc- phần lớn tập kết và vận hành qua các kho hậu cần ở vùng Krym, Odessa và Kharkiv. Lịch sử cần nhiều hơn một tiếng nói: Không ai phủ nhận vai trò to lớn của nước Nga và người Nga trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Thủ đô Moscow từng đứng bên bờ vực thất thủ, thành phố Leningrad chịu vây hãm suốt gần 900 ngày, và người Nga là dân tộc có số thương vong nhiều nhất: khoảng 13 triệu người. Nhưng chiến thắng không bao giờ là một nỗ lực đơn độc. Đó là kết quả của 15 nước cộng hòa, hàng trăm dân tộc, triệu triệu gia đình hy sinh xương máu cho một lý tưởng chung. Nếu chỉ gắn chiến thắng với một dân tộc, một quốc gia, thì không chỉ là bất công, mà còn là sai lệch lịch sử. Thực tế là, sau khi Liên Xô sụp đổ, trong nhiều bài phát biểu chính thức của giới lãnh đạo Nga, vai trò của Ukraine thường bị làm mờ đi, thậm chí bị lãng quên. Năm 2010, khi còn là Thủ tướng, ông Vladimir Putin từng phát biểu: “Ngay cả khi không có sự giúp đỡ của Ukraine, chúng ta vẫn chiến thắng”. Câu nói ấy đã gây phẫn nộ trong giới cựu chiến binh Ukraine, những người từng sát cánh trong hầm hào Stalingrad, từng mất cha mẹ trong các trại tập trung Đức quốc xã. Việc nhìn nhận lại vai trò của Ukraine trong Chiến tranh Thế giới thứ hai không mang mục tiêu chính trị, càng không phải để hạ thấp người Nga. Đó là một nhu cầu đạo lý và học thuật, nhằm tái lập công lý cho những ai đã ngã xuống nhưng không được gọi tên. Lịch sử luôn có xu hướng được viết lại bởi kẻ chiến thắng – nhưng ở một thời đại mà thông tin ngày càng được mở rộng, những khúc xạ bị bóp méo cần được hiệu chỉnh. Thế hệ sau có quyền được biết: trong chiến thắng năm 1945 ấy, có máu của người Ukraine – không kém gì người Nga./. LÊ THỌ BÌNH Không chỉ về vai trò của Ukraine trong chiến thắng Phát xít Đức, nhiều người hiểu chưa đúng sự giúp đỡ của Ukraine cho Việt Nam, đồng nhất sự giúp đỡ của Liên Xô là sự giúp đỡ của Nga. Thực tế thì, cứ mỗi 4 TẤN HÀNG Liên Xô giúp Việt Nam, có 2 TẤN HÀNG của Nga, 1 TẤN HÀNG của Ukraine, và 1 TẤN HÀNG của 13 nước Cộng Hoà còn lại.

Nguyen Khan Chiến tranh thương mại Mỹ Trung đã chính thức bắt đầu khi Mỹ nã đại pháo thuế 145% vào hàng hóa China. Sức công phá quá lớn của quả đại pháo này có thể làm tan hoang nhiều nhà máy và công xưởng thế giới đặt tại China, khiến hàng triệu công nhân China có thể phải chạy tị nạn thất nghiệp để tránh bom rơi đạn lạc từ thương chiến. Ngoài ra, sức công phá dữ dội của quả bom thuế 145% cũng có thể làm rung chuyển thị trường chứng khoán, chao đảo thị trường tiền tệ China khiến chứng khoán lao dốc, đồng CNY chúi nhủi, sức mua của thị trường (China) vốn đang yếu do hậu quả bể bóng địa ốc mấy năm qua chưa phục hồi kịp, nay càng thêm suy yếu nên khó có thể tiêu thụ hết hàng made in China tồn kho vì thương chiến. Ở bên kia chiến tuyến, China cũng không vừa, ngay lập tức phản pháo bằng đại pháo thuế 125%, khiến các sạp hàng tại Mỹ có nguy cơ hứng chịu bão giá, lo lắng căn bệnh nan y lạm phát vừa mới khỏi có thể tái phát, và ở xứ sở tự do như Mỹ chắc không thể thiếu những cuộc xuống đường phản đối thương chiến, không thể thiếu một số dư luận báo chí và mạng xã hội thuộc phe đối nghịch mở hết công suất phê phán gay gắt, lên án chiến thuế của chính phủ đương nhiệm… Nhìn chung, còn hơi sớm để đưa ra bất cứ nhận định nào khả dĩ. Tuy nhiên có thể dựa vào một số điểm căn bản để đánh giá bước đầu. Trong chiến tranh thương mại, hai nước chiến thuế lẫn nhau nên : - Bên nào có thị trường nội địa mạnh hơn bên đó thắng thế. Về điểm này Mỹ thắng thế China. - Bên nào có thâm hụt mậu dịch bên đó lợi thế. Thâm hụt mậu dịch càng lớn lợi thế càng lớn. Về điểm này Mỹ lợi thế hơn China vi thâm hụt mậu dịch của Mỹ rất lớn với China. - Nước nào xuất cảng nhiều hàng hóa đặc thù mà nước địch thủ không thể mua nơi khác, nước đó chiếm lợi thế. Mỹ xuất cảng qua China một số máy móc và thiết bị công nghệ cao, những con Chip v.v… mà China khó có thể mua ở các nước khác, nên chiếm ưu thế hơn. Dẫu China cũng có lợi thế về nguồn cung đất hiếm và một số sản phẩm đặc thù (cho sản xuất công nghiệp ở Mỹ) trong các chuỗi cung ứng đặt tại China. Song Mỹ có thể tìm nguồn đất hiếm từ nước khác, và các sản phẩm đặc thù trong các chuỗi cung ứng đặt tại TC thường do các doanh nghiệp Mỹ đầu tư tại China làm ra nên cũng không quá lo ngại với Mỹ, dù trong ngắn hạn Mỹ gặp không ít khó khăn. - Nước nào kiểm soát đồng tiền quốc tế, kiểm soát hệ thống thanh toán quốc tế… Nước đó chiếm lợi thế. Mỹ kiềm soát đồng tiền quốc tế USD, kiểm soát hệ thống thanh toán toàn cầu nên chiếm ưu thế. Bởi ai cũng biết, tư nhân không thể đối chọi với các ngân hàng nhà nước, vì ngân hàng nhà nước có thể in tiền. Tương tự, trong phạm vi quốc tế, Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) là cơ quan in tiền, ấn định lãi suất và quản lý tiền tệ USD, là đồng tiền giao hoán rộng rãi trên toàn thế giới, nên… - Nước nào chịu đựng đói nghèo nhiều hơn nước đó lợi thế. Về điểm này China thắng đậm Mỹ. Từ những nhận định trên cho thấy China khó thắng thương chiến Mỹ. Hiện có thể China đang hi vọng chiến thuế với Mỹ để lôi kéo đồng minh truyền thống của Mỹ, lôi kéo toàn cầu đứng về phía China để đoàn kết cô lập Mỹ. Nếu China làm được điều này thì chắc chắn đại thắng. không chỉ đánh bại Mỹ, mà còn trở thành siêu cường số một thay thế Mỹ lãnh đạo toàn cầu. Song khả năng này rất khó, nếu không muốn nói là không thể xảy ra. Vì các nước văn minh trên thế giới không dại từ bỏ 49 để rước họa 50. Khả năng có thể có là China lôi kéo được một số nước đứng về phía China chống thương chiến, như lời chủ tịch Tập kêu gọi Tây Ban Nha và EU hợp tác với China chống lại thương chiến của Mỹ khi Thủ tướng Tây Ban Nha ghé thăm Bắc Kinh. Vì đó khả năng cao nhất là, trong những ngày tới, khi cuộc vận động quốc tế ủng hộ Bắc Kinh chống thương chiến không khả quan, China sẽ tự rút củi đáy nồi, hạ hỏa đàm phán với Mỹ để tránh thiệt hại chưa thật cần thiết./.

Economist Cù Tuấn biên dịch Tóm tắt: Sự hỗn loạn của nước Mỹ là cơ hội để Trung Quốc gây ảnh hưởng trong khu vực. Người dân Campuchia thức dậy vào ngày 3 tháng 4 và biết rằng hàng xuất khẩu của họ sang Mỹ sẽ phải đối mặt với mức thuế 49%. Khi họ tiếp nhận tin này, các chuyên gia cảnh báo rằng, ngành may mặc của Campuchia, vốn chiếm hơn một nửa doanh thu xuất khẩu và bán hầu hết hàng hóa của mình vào Mỹ, sẽ bị đánh sập. Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã hoãn việc thực thi mức thuế 49% vào ngày 9 tháng 4, nhưng thuế quan vẫn có thể quay trở lại. Vì vậy, người dân Campuchia đã được an ủi phần nào khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ đến Campuchia vào ngày 17 tháng 4. Mặc dù đã được lên kế hoạch trước nhiều tháng, chuyến thăm này đang định hình thành nên động lực rất cần thiết cho tinh thần của quốc gia đang phát triển này. Một quan chức Campuchia cho biết: “Chúng tôi là một quốc gia nhỏ, bị Mỹ trừng phạt. Và bây giờ Tập Cận Bình, với tư cách là nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn thứ hai, đã đến với chúng tôi. Điều đó giúp xây dựng lòng tin của chúng tôi. Thật xúc động“. Đông Nam Á là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trên áp phích của ông Trump tại Vườn Hồng Nhà Trắng vào ngày 2 tháng 4. Ngoài Campuchia, Việt Nam đang phải chịu mức thuế 46%, Thái Lan 36%, Indonesia 32% và Philippines 17%. Hàng hóa Malaysia sẽ phải chịu mức thuế 24%, nhưng quốc gia này được hưởng lợi từ việc miễn thuế đối với chất bán dẫn, mặt hàng xuất khẩu chính của nước này sang Mỹ. Sau khi ông Trump rút lại quyết định, mức thuế cho khu vực này (cũng như hầu hết các nước trên thế giới) hiện sẽ được ấn định ở mức 10% trong 90 ngày. Ngay cả Singapore cũng phải chịu mức thuế cơ bản 10%. Điều này xảy ra mặc dù thực tế là quốc gia thành phố này không áp dụng bất kỳ mức thuế nào đối với Mỹ — thực tế là họ đang thâm hụt thương mại với Mỹ. Lawrence Wong, thủ tướng Singapore, đã đưa ra tuyên bố trước quốc hội vào ngày 8 tháng 4, trong đó ông tuyên bố kỷ nguyên “toàn cầu hóa dựa trên luật lệ và thương mại tự do” đã kết thúc, đồng thời nói thêm rằng Mỹ đã “từ chối chính hệ thống mà họ đã tạo ra”. Chuyến thăm khu vực của ông Tập có vẻ như là thời điểm thích hợp để tận dụng sai lầm của đối thủ. Ông sẽ đến Việt Nam vào ngày 14 tháng 4, nơi ông dự kiến ​​sẽ công bố một loạt các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng và sản xuất cao cấp. Sau đó, ông sẽ đến Malaysia, nơi có nhiều thông báo như vậy được lên kế hoạch. Campuchia sẽ là điểm dừng chân cuối cùng của ông. Vũ điệu ngoại giao Nhưng chưa có quốc gia nào ở Đông Nam Á, nhất là ba quốc gia chủ nhà của ông Tập, chịu từ bỏ mối quan hệ với Mỹ. Trên thực tế, họ đã phản ứng với thông báo của ông Trump bằng sự điềm tĩnh, mà đang thiếu vắng ở những nơi khác trên thế giới, vốn coi đó là sự khởi đầu của một cuộc đàm phán và từ bỏ các mức thuế trả đũa. Nhà lãnh đạo Việt Nam, Tô Lâm, là một trong những người đầu tiên gọi điện cho ông Trump sau khi các mức thuế được công bố. Ông đã đề nghị cắt giảm thuế quan của Việt Nam đối với hàng hóa của Mỹ xuống mức 0 và cử một nhà đàm phán đến Washington. Thủ tướng Campuchia cũng đã đề nghị cắt giảm thuế quan. Malaysia đang cử một phái đoàn đến để đưa ra một thỏa thuận về chuỗi cung ứng và khoáng sản quan trọng. Chủ nghĩa thực dụng của khu vực hiện có vẻ thông minh, khi ông Trump mời đàm phán và chỉ trừng phạt những quốc gia đáp trả. Sự thật là Đông Nam Á có rất ít lựa chọn. Không quốc gia nào trong khu vực này có đòn bẩy như Trung Quốc hoặc Liên minh châu Âu, điều này sẽ mang lại cho họ cơ hội trả đũa có ý nghĩa đối với Mỹ. Malaysia, chủ tịch của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đã cố gắng đưa ra một phản ứng chung cho khu vực. Nhưng ít nhà phân tích nào hy vọng nhiều vào ASEAN. Nền kinh tế của các thành viên rất khác nhau và sẽ rất khó để dung hòa lợi ích của họ trong các cuộc đàm phán. Mặc dù một số người lo ngại rằng mối đe dọa về thuế quan sẽ khiến Đông Nam Á xích lại gần Trung Quốc hơn, nhưng vẫn chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy sự thay đổi như vậy. Các quốc gia ASEAN có mối quan hệ an ninh chặt chẽ nhất với Mỹ (như Philippines, Thái Lan và Singapore) đã không tìm cách liên kết họ với việc thương mại—nếu họ cố gắng, điều đó rất có thể sẽ phản tác dụng, vì xu hướng theo chủ nghĩa biệt lập của ông Trump. Và mặc dù mối quan hệ giữa lực lượng vũ trang Trung Quốc và Việt Nam cũng như Campuchia là rất chặt chẽ, nhưng ông Tập không được kỳ vọng sẽ ký bất kỳ thỏa thuận an ninh mới nào trong chuyến công du khu vực của mình. Phòng ngừa một thế lực bá quyền Hơn nữa, thuế quan của Mỹ làm phức tạp thêm mối quan hệ của Trung Quốc với Đông Nam Á. Các quan chức lo ngại rằng hàng hóa Trung Quốc vốn dành cho Mỹ giờ đây sẽ bị bán phá giá tại chính thị trường của họ. Khu vực này vốn đã phải chịu tình trạng dư thừa hàng hóa Trung Quốc, và hiện dự kiến ​​sẽ còn tiếp tục dư thừa. Những điều này sẽ làm suy yếu nhu cầu đối với các sản phẩm Đông Nam Á và cùng với đòn giáng vào nhu cầu toàn cầu, có thể dẫn đến giảm phát. Một quan chức Malaysia gọi đây là “cuộc chiến thương mại cấp độ hai”—không phải giữa Mỹ và châu Á, mà là giữa các nạn nhân châu Á của thuế quan của ông Trump. Nếu ASEAN, nơi có thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc, dựng lên các rào cản đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc để đáp trả, điều này sẽ làm căng thẳng mối quan hệ của khu vực với quốc gia khổng lồ châu Á này. Thật vậy, chuyến đi của ông Tập có thể không đúng thời điểm. Các nước chủ nhà mà ông tới, sẽ cảnh giác không muốn tỏ ra quá thân thiết với Trung Quốc ngay khi họ bắt đầu đàm phán với ông Trump, và lo lắng về một làn sóng hàng hóa Trung Quốc sẽ chuyển hướng nhu cầu trong nước khỏi các nhà sản xuất của họ. Các thỏa thuận đã được lên kế hoạch từ lâu sẽ được tiến hành, nhưng các nhà ngoại giao không mong đợi bất kỳ đột phá nào. Điều đó không có nghĩa là Mỹ đang ở vị thế có thể gặt hái được những lợi ích địa chính trị từ thuế quan của ông Trump. Ngay cả khi các chính phủ Đông Nam Á có thể bảo đảm các thỏa thuận một lần với tổng thống Mỹ, thì tác động đến nhu cầu toàn cầu sẽ làm rung chuyển các nền kinh tế trong khu vực. Sự không chắc chắn về việc liệu ông Trump có áp dụng lại thuế quan hay tùy tiện điều chỉnh mức thuế sẽ khiến các nhà đầu tư không muốn ủng hộ các doanh nghiệp mới trong khu vực này. Đây là sự tương phản hoàn toàn với chuyến thăm của ông Tập. Không giống như Mỹ, nơi chính sách thay đổi mạnh mẽ từng ngày, và làm rung chuyển thị trường, ông Tập đang thực hiện một chiến lược kéo dài hàng thập kỷ để dần ràng buộc chặt chẽ hơn nền kinh tế Đông Nam Á với nền kinh tế Trung Quốc. Đây là một kế hoạch mang lại rủi ro cho Đông Nam Á. Nhưng ít nhất thì khu vực này có thể tin cậy vào điều đó./.

Nguyễn Ngọc Bảo Vào ngày 14/4/25, ông Tập Cận Bình, Chủ Tịch và Tổng Bí Thư đảng CS TQ sẽ viếng thăm Việt Nam, Mã Lai, Cambodia. Đây là chuyến công du đầu tiên tại Đông Nam Á, sau chuyến công du Việt Nam vào cuối năm 2023. Chuyến viêng thăm này diễn ra trong một bối cảnh tình hình chiến tranh tại Ukraina, giao tranh giữa Do Thái và các chư hầu của Iran (Hamas tại Gaza, Hezbollah tại Nam Liban, Youthi tại Yemen), chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và phần còn lại của thế giới, đặc biệt đối với các quốc gia có mức thặng dư kỷ lục trong giao thương đối với Hoa Kỳ. Đó là Trung Cộng (thặng dư 295 tỷ MK), Liên Âu (236 tỷ MK), Mexico (172 tỷ MK), Việt Nam (123 tỷ MK), trong lúc Mã Lai (thặng dư 28 tỷ MK) và Cambodia (thặng dư 12,3 tỷ MK). Cán cân thương mại giữa TC và Việt Nam mang một thặng dư 82,5 tỷ MK cho TC, 27 % số thặng dư củaTC đối với Hoa Kỳ. Đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, tỷ số này nói lên sự lệ thuộc nặng nề vào TC, về các mặt hàng nhập cảng, hậu quả của việc TC đã thành công trong việc khống chế lãnh đạo CSVN. Mục tiêu của ông Tập là về chính trị, kinh tế, cần bằng ảnh ưởng của Hoa Kỳ tại quốc gia mà TC có ảnh hưởng sâu đậm trong vùng Đông Nam Á với Lào, Cambodia. Đồng thời tìm thị trường để sản xuất và xuất cảng hàng hóa TC, hầu né tránh thuế quan của Hoa Kỳ, trong lúc kinh tế lục địa đang gặp nhiều khó khăn. Từ nhiều năm, các hãng xưởng TC đã gia tăng đầu tư vào Việt Nam, mở các hãng xưởng về trung tâm dữ kiện (data center), máy điện toán, thiết bị điện tử, về máy móc kỹ nghệ, đo lường, dụng cụ sản xuất, về điện thoại di động, các thiết bị liên hệ, về may mặc. Trong năm 2023, Việt Nam đã nhận một tổng số FDI (Foreign Direct Investment) đầu tư trực tiếp từ ngoại quốc lên đến 38,9 tỷ Mk (cao nhất là Singapore, Nhật, Hong Kong, TC), trong đó có 4,6 tỷ đến từ TC. Với các vùng ưu tiên như Sàigòn, Bình Dương, Vũng Tàu, kế đến là vùng Hải phòng và Quãng Ninh, Bắc Giang, Thái Bình. Đây là những con số chính thức được Việt Nam công bố, nhưng con số thật chắc chắn còn cao hơn qua số tiền tham nhũng, mua chuộc khổng lồ, các dự án «không công khai» qua trung gian đối tác quốc tịch Việt Nam. Đây cũng là một cơ hội thuận lợi để giảm bớt sự khống chế của TC trên lãnh đạo CSVN và nội tình chính trị, kinh tế. Tổng Bí Thư Tô Lâm đã viết thư cho TT Hoa Kỳ đề nghị không áp thuế (0%) lên hóa Hoa Kỳ nhập cảng vào Việt Nam, nhưng không thông qua các thủ tục hành chánh, tạo điều kiện cho các mặt hàng của Hoa Kỳ như máy bay, xe hơi, thiết bị về giao thông, hàng không, nông phẩm, … nhập cảng nhiều hơn vào Việt Nam, thay vì dành ưu đãi cho hàng TC. Cụ thể, Hoa Kỳ cần yêu cầu Việt Nam chấm dứt cho phép hàng hóa TC mang nhãn made in Vietnam nhập cảng vào Hoa Kỳ, ngưng ưu tiên cho các nhà thầu TQ trong các dự án công trình xây dựng hạ tầng cơ sở giao thông, xa lộ, đường sắt, điện lực, viễn thông lớn, để đổi lấy việc giảm mức 46 % thuế. Ngoài ra TC rất quan tâm đến sự gia tăng hợp tác quân sự giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, Phi Luật Tân, các quốc gia trong Bộ Tứ (QUAD, Nhật, Ấn Độ), trong cuộc tranh chấp trên Biển Đông, trong bối cảnh một cuộc xâm lăng Đài Loan qua các tuyên bố cứng rắn của ông Tập và các cuộc tập trận quy mô lớn chung quanh hòn đảo này, một vị trí chiến lược cho nền an ninh của Nhật và tuyến vận chuyển hàng hóa từ Ấn Độ Dương qua eo biển Malacca. Liên quan đến khai thác dầu trên Biển Đông, đã đến lúc, Việt Nam cần kêu gọi các hãng dầu Hoa Kỳ tiến hành khai thác các lô trong vùng lãnh hải thuộc chủ quyền VN được công nhận qua Công Ước Quốc Tế về Luật Biển (UNCLOS), bất chấp các đòi hỏi phi lý của TC qua đường lưỡi bò 9 điểm, đã bị các quốc gia ven biển Đông (Philippines, Mã Lai, Indonesia) và quốc tế bác bỏ. Muốn giảm bớt mức thuế 46 %, CSVN cần nhanh chóng ngăn chặn các hàng TC sản xuất tại VN, xuất cảng sang Hoa Kỳ, đồng thời dễ dàng thủ tục hành chánh, thuế quan nhằm nhập cảng nhiều sản phẩm Hoa Kỳ, thay vì ưu tiên cho TC. Xa hơn, cần lợi dụng lúc kinh tế TC đang gặp khó khăn, tiến hành một số biện pháp thoát trung. [Tin giờ chót] : Hoa Kỳ tạm ngưng thuế phụ trội (phần cao hơn 10%) trong vòng 90 ngày, cho tất cả các quốc gia trừ đối với TC. Đây là một chính sách có chủ đích, nhằm trực tiếp phá thế trật tự trong thương mại toàn cầu, và chuỗi cung ứng của TC. Một phần quan trọng các mặt hàng TC xuất cảng (gia dụng, thiết bị nhỏ rẻ tiền) qua Hoa Kỳ đều thay thế bởi hàng hóa sản xuất bởi nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, các quốc gia ĐNÁ, ... Trong đó, có VN, và đây cũng là đòn  cảnh báo sau cùng, nếu trong vòng 90 ngày hay xa hơn, Hoa Kỳ khám phá ra hàng hóa TC vẫn dán nhãn made in VN để xuất cảng vào Hoa Kỳ, thì lúc đó, có thể không phải là 46% cho VN mà hơn 100%. Đây là một đòn rất nặng đánh vào TC.   Nguyễn Ngọc Bảo  

Nguyễn Chiến Thắng Không đạt được ý đồ thực dân hóa kho báu đất hiếm và khoáng sản dưới lòng đất của Ukraine, Trump lộ diện tính côn đồ. Vào ngày 31/03/2025 trong cuộc phỏng vấn với các nhà báo, Trump lu loa rằng Tổng thống Ukraine Zelensky muốn rút khỏi thỏa thuận khoáng sản và đưa ra những đe dọa rất trắng trợn. Theo UP, trước báo giới Trump đã tuyên bố rằng: "Ông ấy đang cố gắng rút khỏi thỏa thuận đất hiếm và nếu làm vậy, ông ấy sẽ gặp phải một số vấn đề, những vấn đề rất, rất lớn." Đồng thời, Trump nhắc lại rằng Ukraine sẽ không bao giờ trở thành thành viên NATO: "Ông ấy muốn trở thành thành viên của NATO, nhưng ông ấy sẽ không bao giờ đạt được. Ông ấy hiểu điều đó" - Trump nói. Vậy đâu là sự thật? Trước tiên phải khẳng định: Việc mời Mỹ cùng khai thác kho báu trị giá hàng chục ngàn tỉ dưới lòng đất bảo gồm đất hiếm, titan, uranium, than chì, để đổi lấy vũ khí và đảm bảo an ninh là một mục tiêu chiến lược được tổng thống Ukraine đưa ra, trong chiến lược hòa bình của Ukraina. Đáng tiếc, chính quyền Trump thay vì đàm phán, đảm bảo an ninh và cung cấp vũ khí cho Ukraine, để cùng khai thác đất hiếm, thì Trump không từ bỏ bất cứ một thủ đoạn nào kể cả tống tiền, đe dọa, bắt nạt theo kiểu xã hội đen để hôi của, thực dân hóa kho báu của Ukraine. Như đã biết, nếu không có cuộc khẩu chiến vào ngày 28/02/2025 tại Phòng Bầu dục, thì có thể một thỏa thuận khung tương đối hợp lý mà cả hai bên đã mất một tuần đàm phán (tạm gọi là bản dự thảo đất hiếm thứ ba) với những điều khoản tương đối công bằng đã được ký kết. Sau một thời gian tạm lắng, đến ngày 28/03/2025 băng nhóm Trump thay vì nhắc lại bản dự thảo thứ ba, đã gửi cho Zelensky một công hàm kèm theo một bản dự thảo thứ tư. Với bản thứ tư này, nhóm Trump từ bỏ mọi thỏa hiệp đã đạt được ở bản dự thảo thứ ba. Thay vào đó một nội dung còn tệ hơn các bản dự thảo thứ nhất và thứ hai do chính ê-kíp Trump đã soạn thảo sặc mùi thực dân mà đã bị Ukraine từ chối trước đó. Băng nhóm Trump đã đề nghị Ukraine ngay lập tức ký kết một thỏa thuận đầy đủ, thay vì một thỏa thuận khung như trước đây. Đặc biệt, trong dự thảo thỏa thuận này băng nhóm Trump không chỉ đòi độc quyền khai thác khoáng sản dưới lòng đất của Ukraine, mà còn đòi toàn quyền kiểm soát ngành năng lượng của Ukraine. Những dự thảo mới này vượt qua hầu hết mọi lằn ranh đỏ đã đàm phán trước đó, làm suy yếu chủ quyền của Ukraine và mâu thuẫn với tư cách thành viên EU trong tương lai của nước này. Tệ hơn, dự thảo còn đòi Ukraine phải trả lại tất cả các khoản viện trợ trước đây của Hoa Kỳ được chính phủ Biden và quốc hội Mỹ cung cấp cho Ukraine dưới dạng hỗ trợ không hoàn lại. Điều này sẽ ngay lập tức tạo ra một khoản nợ khống hơn 120 tỉ đô la, nếu Ukraine không trả thì hàng năm phải trả 4 % lãi suất. Đáng chú ý là dự thảo này không có bất kỳ đảm bảo an ninh nào cho Ukraine. Đó là những điều mà phía Ukraine không bao giờ chấp nhận. Tổng thống Ukraine, Zelensky đã tuyên bố thẳng thừng: "Đây là một văn bản hoàn toàn khác, có nhiều điều chưa được thảo luận, và một số điều cũng xuất hiện mà các bên trước đó đã bác bỏ". Ký vào tối hậu thư này đồng nghĩa với hành động tự sát chính trị đối với Tổng thống Ukraine Zelensky và gây hại cho nhà nước Ukraina. Chắc chắn, một thỏa thuận như vậy không có cơ hội được Quốc hội Ukraine phê chuẩn. Vì vậy, Ukraine không thể ký thỏa thuận theo kiểu thực dân này. Theo các nguồn tin từ chính phủ Ukraine, mục tiêu của Ukraine là quay trở lại các điều khoản được nêu trong bản dự thảo thứ ba, bản dự thảo mà hai bên đã sẵn sàng để ký và đáng lẽ đã được ký vào ngày 28 tháng 2 nếu không có cuộc khẩu chiến ở Phòng Bầu dục. Chứ không phải như Trump đang lu loa rằng Zelensky muốn rút lui hay đánh tháo khỏi thỏa thuận đất hiếm. Thay cho lời kết. UKraina là một quốc gia độc lập có chủ quyền. Dân tộc Ukraine là một dân tộc ngoan cường. Nếu Putin đã mất 10 năm chiến tranh, nướng sạch kho vũ khí khổng lồ của Liên Xô để lại, mất gần 1 triệu sinh mạng chết và bị thương, sứt đầu mẻ trán mà còn không cướp được đất nước Ukraine, thì Trump và băng nhóm đừng ảo tưởng lợi dụng lúc Ukraine đang gồng mình chiến tranh giữ nước để hôi của, hòng chiếm được kho báu dưới lòng đất và cơ sở hạ tầng năng lượng trị giá hàng chục ngàn tỉ USD của Ukraine một cách dễ dàng./.  

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz đã tái khẳng định sự đoàn kết của mình với Canada, quốc gia đang bị Hoa Kỳ đe dọa. "Chúng tôi ủng hộ Canada. Đây là một quốc gia độc lập, có chủ quyền. Chúng ta đang cùng nhau làm việc để đảm bảo rằng con đường bảo hộ sai lầm không phá hủy các cơ hội tăng trưởng của toàn thế giới". Đó là lời TT Scholz phát biểu tại Hannover Messe, cuộc triển lãm kỹ nghệ lớn nhất nhì thế giới tại thành phố Hannover, Bắc Đức. Đối tác của hội chợ thương mại công nghiệp lớn nhất thế giới năm nay là Canada. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố rằng Canada nên trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ. Lời tuyên bố lạ lùng này không chỉ khiến chính phủ và đa số dân Canada phẫn nộ mà phần lớn dân Âu Châu cũng không ủng hộ ý tưởng có một không hai này của Hoa Kỳ. Ngoài ra, Washington cũng không che giấu ý định mua hoặc sáp nhập hòn đảo lớn nhất thế giới là Greenland vốn thuộc về vương quốc Đan Mạch. Và cả ý định này cũng bị đa số quốc gia Âu Châu phản đối./.

Thanh Hà Đơn giản là vì xe của Trung Quốc gần như không thâm nhập được vào thị trường Mỹ. Ngày 26/03/2025, tổng thống Donald Trump loan báo tăng thêm 25 % thuế hải quan đánh vào xe hơi từ bất cứ nơi nào trên thế giới nhập vào Hoa Kỳ. Nếu Nhà Trắng không đổi ý, biện pháp này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 02/04/2025, và đúng một tháng sau đó đến lượt tất cả các loại phụ tùng xe hơi nhập khẩu khẩu vào Mỹ cũng phải chịu mức thuế tương tự. Các nhà sản xuất trên thế giới, từ ở Châu Âu đến châu Á, « tái mặt » trước viễn cảnh bị thiệt hại hàng tỷ đô la. Nhưng những tiếng nói chống đối mạnh mẽ nhất, và có thể là có trọng lượng nhất, lại xuất phát từ các hãng xe của Mỹ Hoa Kỳ, trong đó có nhãn hiệu Tesla của tỷ phú Elon Musk, thành viên trong nội các Donald Trump. Giải thích về quyết định tăng thuế ô tô, cố vấn về thương mại của Nhà Trắng Peter Navaro khẳng định : một nửa xe bán trên thị trường Mỹ là được sản xuất ở nước ngoài, nửa còn lại tuy được lắp ráp trong các nhà máy trên lãnh thổ Hoa Kỳ nhưng gần 50 % phụ tùng của những chiếc xe đó cũng là hàng nhập khẩu. Washington không che giấu là những biện pháp trừng phạt này nhắm vào « các nước bạn như Đức, hay Nhật Bản vốn lạm dụng lòng tốt của Hoa Kỳ và làm suy yếu « nền công nghiệp xe hơi của Mỹ ». Căn cứ vào thông báo của chủ nhân Nhà Trắng, đúng một tuần lễ nữa, mỗi chiếc xe hơi từ Canada hay Mêhicô, từ Nhật Bản, Hàn Quốc hay Anh, Đức, Pháp bán sang Hoa Kỳ sẽ chịu mức thuế 27, 5 % thay vì 2,5 % như hiện nay. Theo thẩm định của giới trong ngành, như vậy là giá cùng một chiếc xe bán ra trên thị trường Mỹ tăng từ 8 đến hơn 12.000 đô la. Vài giờ sau khi Washington loan báo quyết định tăng thêm 25 % thuế ô tô nhập khẩu vào Mỹ, chỉ số chứng khoán từ châu Á đến châu Âu trong phiên giao dịch hôm nay 27/03 đều sụt giảm. Cổ phiếu các tập đoàn xe hơi của Nhật, Hàn Quốc và châu Âu đồng loạt mất giá. Ngân hàng Mỹ Goldman Sachs tại Tokyo thẩm định « ô tô và phụ tùng xe hơi chiếm hơn 30 % tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Hoa Kỳ » và với quyết định ông Trump vừa ban hành, GDP của Nhật trong năm nay có nguy cơ bị sụt giảm 0,1 %. Tại Tokyo, thủ tướng Shigeru Ishiba đang tiếp tổng thống Brazil phải lên tiếng trước những « hậu quả vô cùng to lớn » đối với các nền công nghiệp và tăng trưởng toàn cầu. Đối với Hàn Quốc, tình hình nghiêm trọng không kém, đến nỗi mà trong ngày hôm nay, bộ trưởng Thương Mại triệu tập một cuộc họp khẩn đển bàn cách đối phó. Trung Quốc, với nền công nghiệp xe hơi đang vươn lên, cảnh báo chiến tranh thương mại và thuế quan sẽ « gây thiệt hại cho tất cả các bên ». Các nhà sản xuất lâu đời của châu Âu, nhất là các hãng xe cao cấp của Đức, vốn xuất khẩu đến 30 % sang Mỹ, báo động về những « hậu quả nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu ». Nhưng phản ứng đầu tiên và đáng chú ý nhất xuất phát từ hiệp hội các hãng xe của Mỹ (AAPC). Hai ông lớn trong ngành là Ford và Generaal Motors, trong thông cáo chiều qua, lưu ý tổng thống Trump rằng quyết định của ông trước hết đè nặng lên người tiêu dùng ở Mỹ và có nguy cơ làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các nhà sản xuất khu vực Bắc Mỹ, tức bao gồm cả Canada và Mêhicô. Trên mạng xã hội X, Elon Musk, chủ nhân tập đoàn ô tô điện Tesla, cánh tay mặt của Donald Trump từ khi ông còn vận động tranh cử, đã báo động rằng việc tăng thuế xe hơi đẩy các chi phí sản xuất lên cao, bởi vì « phụ tùng của Tesla được sản xuất ngoài nước Mỹ ». Tân thủ tướng Canada Mark Carney nhắc nhở lãnh đạo Nhà Trắng rằng, ngay cả với một chiếc xe được lắp ráp trong các nhà máy trên lãnh thổ Hoa Kỳ, phần lớn phụ tùng phải « đi qua đi lại biên giới hai nước trung bình là 7 lần ». Từ lâu nay, các hãng xe Mỹ đã di dời cơ sở ra nước ngoài, mà trước hết là sang hai quốc gia sát cạnh là Mêhicô và Canada để tận dụng nhân công rẻ. Website của hãng xe Ford ghi rõ : 20 % xe mang nhãn hiệu của tập đoàn này được sản xuất ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ, nhưng phần lớn phụ tùng ô tô trong các nhà máy Ford ở Mỹ được sản xuất tại Canada và Mêhicô. Còn hãng xe General Motors thì mỗi năm nhập 750.000 chiếc từ hai đối tác Canada và Mêhicô. Xe hơi sản xuất từ Canada và Mêhicô như vậy chiếm 20 % thị phần ở Mỹ. Nghịch lý ở đây là Trung Quốc, đối thủ nguy hiểm nhất về thương mại và trong nhiều lĩnh vực khác nữa, mà Hoa Kỳ muốn nhắm tới, thì lại được bình yên. Đơn giản là vì xe của Trung Quốc gần như không thâm nhập được vào thị trường Mỹ. Có chăng là Trung Quốc bị ảnh hưởng khi các hãng xe Mỹ sử dụng phụ tùng « made in China ». Trái lại, những đồng minh thân thiết nhất của Hoa Kỳ, cũng như các hãng xe Mỹ và người tiêu dùng ở Mỹ là những nạn nhân đầu tiên của quyết định tăng thuế ô tô 25 %.  

Manh Kim Cảnh sân cỏ Nhà Trắng biến thành showroom Tesla chắc chắn là “sự kiện lịch sử” đánh dấu 100 ngày đầu tiên của Trump 2.0. Tờ The New York Times hôm nay (13-3-2025) viết rằng vụ việc khiến không khỏi không liên tưởng đến cảnh tương tự khi Elon Musk quảng bá Tesla trước một trụ sở chính phủ vào năm 2019, (tất nhiên) không phải ở Nhà Trắng, mà ở Trung Nam Hải - đầu não của đảng cộng sản Trung Quốc. Tháng 1-2019, đích thân Thủ tướng Lý Khắc Cường đã tiếp Elon Musk tại Trung Nam Hải. Một bức ảnh hiện còn lưu trên trang web chính phủ Trung Quốc cho thấy Thủ tướng Lý đang ngắm nghía một chiếc Tesla với sự hiện diện của Musk. Trong cuộc gặp, Lý Thủ tướng nói rằng ông hy vọng Musk có thể thúc đẩy “sự ổn định trong quan hệ Trung-Mỹ” và sau đó đề xuất cấp thường trú nhân Trung Quốc (thẻ xanh) cho Musk. Đó là thời điểm Musk vừa mới khởi công xây nhà máy Tesla tại Thượng Hải, với nhiều điều kiện ưu đãi bất thường, từ việc được vay lãi suất thấp, đến việc sửa đổi các quy tắc sở hữu để công ty có thể thành lập mà không cần đối tác địa phương. Từ 2019-2023, chính quyền Thượng Hải giảm 15% thuế doanh nghiệp cho Tesla, thấp hơn 10 điểm phần trăm so với mức thuế tiêu chuẩn. Cách đây không lâu, ngày 11-2-2025 - chỉ vài tuần sau khi Trump nhậm chức, Elon Musk đã mở nhà máy thứ hai tại Thượng Hải, trị giá 200 triệu USD, dự kiến sản xuất 10.000 pin megapack mỗi năm. Đây là nhà máy pin megapack đầu tiên của Tesla ở ngoài nước Mỹ. Musk lâu nay luôn công khai nịnh chính phủ Trung Quốc. Khi đến Bắc Kinh vào tháng 4-2024, Musk đã hết lời ca ngợi Bắc Kinh. Trên X (Twitter), Musk nhiều lần ca ngợi cơ sở hạ tầng và hệ thống đường sắt cao tốc của Trung Quốc, tán dương chương trình không gian của nước này, hoan nghênh sự lãnh đạo Bắc Kinh trong các sáng kiến năng lượng xanh toàn cầu… Musk kêu gọi những người theo dõi mình trên mạng xã hội hãy du lịch đến Trung Quốc. Musk cũng phản đối những nỗ lực tách khỏi Trung Quốc của Washington, bởi nền kinh tế hai nước là “cặp song sinh dính liền”. Chưa hết, Musk so sánh Đài Loan với Hawaii, rằng đây là một phần không thể tách rời của Trung Quốc. Musk đề nghị vấn đề tranh chấp Đài Loan có thể được giải quyết bằng cách biến Đài Loan thành đặc khu hành chính tương tự Hong Kong. Tòa Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ rất hài lòng những phát biểu của Musk. Tất cả ý kiến đó đều được đích thân ông đại sứ Trung Quốc chia sẻ trên mạng. Nói chung, Musk kết thân với nhiều viên chức cấp cao Bắc Kinh, đặc biệt mối quan hệ thân thiết với đương kim Thủ tướng Lý Cường. Nhân vật này từng là bí thư thành ủy Thượng Hải khi nhà máy Tesla được xây. Một số nguồn viết rằng Musk có thể đã gặp Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính để mời ông dự lễ tuyên thệ tổng thống của Trump. Trở lại buổi ra mắt Tesla tại Trung Nam Hải năm 2019. Đây là lần thứ hai Tesla được trưng bày tại địa điểm này. Một năm trước, Musk đăng bức ảnh chụp mình đứng trước vài chiếc Tesla tại cùng địa điểm, sau khi vừa gặp Vương Kỳ Sơn, Phó Chủ tịch Trung Quốc. Viết trên mạng xã hội, Elon Musk khoe rằng đương sự cùng họ Vương có một “cuộc thảo luận vô cùng thú vị về lịch sử, triết lý và vận may”. Nhắc đến “vận may” ở thời điểm hiện tại là một điều mỉa mai thảm hại với Musk. Làm thế nào mà Trump có thể cứu Tesla? Vấn đề rõ ràng không phải là lỗi của một sản phẩm. Vấn đề là sự ô uế một thương hiệu gắn liền với tên tuổi Musk mà chính Musk là thủ phạm gây ra sự xuống dốc không phanh. Nếu đà tẩy chay Tesla trên toàn cầu tiếp tục với mức độ như đang thấy, khả năng Tesla bị phá sản là khó tránh khỏi. Chẳng người dân Mỹ nào ngán việc bị chụp mũ là “bất hợp pháp” khi không mua Tesla. Musk là một doanh nhân cực kỳ thành công. Tuy nhiên, Musk là một thương gia cực tồi và đang nếm mùi thất bại thảm hại khi đầu tư vào thương vụ chính trị với Trump và cho Trump. Có dựng thêm bao nhiêu show quảng cáo Tesla nữa ở Nhà Trắng thì số phận Tesla vẫn vậy. Nó được quyết định bằng phản ứng của người tiêu dùng – đang có tâm trạng bị phản bội một cách chua chát - trước loạt hành vi của Musk. Trung Quốc dĩ nhiên chẳng thể cứu Musk, dù từ hồi “nhậm chức” điều hành một bộ phận trong nội các Trump, Musk xỉa xói từ Đông sang Tây, từ Anh đến Đức… nhưng chưa một lần nào Musk đá động Bắc Kinh. Lăn lộn, ngổ ngáo, xem thiên hạ bằng vung, giờ Musk đang ngấm đòn. Thấu xương. Đương sự bị hạ gục đo ván bởi chính nắm đấm mà có lúc hoang tưởng nghĩ rằng nó khiến người ta khiếp hãi. Và xin thưa, đây chỉ mới là “hiệp một”./.  

Associated Press Bài viết bởi nhiều tác giả (*) Thục Quyên biên dịch Bài phát biểu dài 1 giờ 30 phút của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội Mỹ đã đề cao nhiều sáng kiến ​​của ông, từ việc trấn áp dân nhập cư đến thuế quan và chính sách năng lượng trong sáu tuần đầu nhiệm kỳ của mình, nhưng nhiều bình luận của ông bao gồm các thông tin sai lệch và gây hiểu lầm. Hãy nhìn vào sự thật một số điểm sau đây: Ông Trump đã phóng đại các con số liên quan đến cuộc đàn áp nhập cư của mình TRUMP: “Số vụ vượt biên trái phép trong tháng vừa qua thấp nhất từ ​​trước đến nay! Từ trước đến nay!” SỰ THẬT: Trump viết trong bài đăng trên Truth Social hôm thứ Bảy rằng, Lực lượng Biên phòng đã bắt giữ 8.326 người ở biên giới Mỹ – Mexico hồi tháng trước. Nhưng dữ liệu của chính phủ Hoa Kỳ cho thấy, vào thập niên 1960, Biên phòng thường xuyên ghi số vụ bắt giữ trung bình thấp hơn con số này. Trong khi tháng 2 đánh dấu tổng số vụ bắt giữ thấp nhất trong nhiều thập niên, nhưng Biên phòng ghi nhận số những vụ bắt giữ trung bình trong bảy năm đầu tiên của thập niên 1960 còn thấp hơn. Trang web của chính phủ không theo dõi tổng số vụ bắt giữ ở biên giới Mỹ – Mexico trước năm 1960. Năm 1961, Biên phòng ghi nhận trung bình hàng tháng là 1.752 vụ bắt giữ. Ông Trump đã thổi phồng số lượng người nhập cảnh vào Hoa Kỳ bất hợp pháp dưới thời Tổng thống Joe Biden TRUMP: “Trong bốn năm qua, 21 triệu người đã đổ vào Mỹ. Nhiều người trong số họ là những kẻ giết người, buôn người, thành viên băng đảng”. SỰ THẬT: Con số mà ông Trump thường xuyên trích dẫn này bị thổi phồng quá mức. Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ báo cáo, hơn 10,8 triệu vụ bắt giữ do vượt biên trái phép từ Mexico, từ tháng 1 năm 2021 đến tháng 12 năm 2024. Thêm nữa, đó là các vụ bắt giữ, không phải bắt người. Vì sự hạn chế tị nạn trong đại dịch COVID-19, nhiều người đã tìm cách vượt biên nhiều lần cho đến khi họ thành công vì không có hậu quả pháp lý nào khi bị bắt và trả về Mexico. Do đó số lượng người thấp hơn số vụ bắt giữ. Cũng không hề có bằng chứng nào cho thấy các nước khác đang gửi tội phạm hoặc những người mắc bệnh tâm thần của họ qua biên giới, ngược lại với lời buộc tội thường xuyên của ông Trump. Ông cũng phóng đại chi phí khách sạn ở New York cho những người không phải công dân TRUMP: Trích dẫn các ví dụ bị cáo buộc về những gì ông mô tả là “lãng phí khủng khiếp” trong chính quyền liên bang, đưa ra con số đến “59 triệu đô la chi cho các phòng khách sạn dành cho người nước ngoài bất hợp pháp ở thành phố New York”. SỰ THẬT: Dường như Trump đang nhắc đến khoản thanh toán 58,6 triệu đô la — một trong hai khoản mà thành phố đã nhận được hồi tháng trước. Khoản thanh toán này là khoản hoàn trả của liên bang theo Chương trình Nhà tạm trú và Dịch vụ, được tạo ra để hỗ trợ các chính quyền địa phương và các tổ chức phi chính phủ, cung cấp hỗ trợ cho những người không phải công dân, được cơ quan di trú phóng thích. Liz Garcia, người phát ngôn của thành phố, cho biết vào thời điểm đó rằng, những khoản hoàn trả này bao gồm 19 triệu USD hoàn trả chi phí khách sạn. Hai khoản thanh toán này có tổng trị giá hơn 80,5 triệu USD cho các dịch vụ được cung cấp từ tháng 11 năm 2023 đến tháng 10 năm 2024. Các kinh tế gia không đồng tình với Trump về thuế quan TRUMP: “Thuế quan sẽ làm cho nước Mỹ giàu có trở lại và làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Và điều đó đang xảy ra. Và nó sẽ xảy ra khá nhanh. Sẽ có một chút xáo trộn, nhưng chúng ta chấp nhận điều đó. Sẽ không nhiều đâu”. SỰ THẬT: Trump đang dựa vào ý tưởng rằng đánh thuế nhập khẩu là con đường làm giàu cho Hoa Kỳ. Hầu hết các nhà kinh tế cho rằng, chính sách thuế quan của Trump sẽ gây tổn hại cho đất nước, vì tăng thuế có thể làm tăng giá hàng hóa, gây hại cho sự tăng trưởng kinh tế. Trump cho rằng sẽ có tác động lạm phát tối thiểu. Khi Phòng thí nghiệm về Ngân sách của Đại học Yale xem xét mức thuế quan mà Trump áp dụng hôm thứ Ba vừa qua đối với Canada, Mexico và Trung Quốc, họ thấy rằng lạm phát sẽ tăng một phần trăm, tăng trưởng sẽ giảm một nửa phần trăm và trung bình một hộ gia đình sẽ mất khoảng 1.600 đô la thu nhập hàng năm. Không có bằng chứng nào cho thấy tiền An sinh Xã hội được trả cho nhiều người trên 100 tuổi TRUMP: “Bạn có thể tin hay không, nhưng cơ sở dữ liệu của chính phủ liệt kê 4,7 triệu thành viên An sinh Xã hội cho những người từ 100 đến 109 tuổi. Cơ sở dữ liệu này liệt kê 3,6 triệu người từ 110 đến 119 tuổi. … 3,47 triệu người từ 120 đến 129 tuổi. 3,9 triệu người từ 130 đến 139 tuổi. 3,5 triệu người từ 140 đến 149 tuổi. Và tiền đang được trả cho nhiều người trong số họ, và chúng tôi hiện đang lục soát”. SỰ THẬT: Cơ sở dữ liệu có thể liệt kê những người đó, nhưng điều đó không có nghĩa là họ đang nhận được các khoản trợ cấp được trả. Một phần của sự nhầm lẫn xuất phát từ hệ thống phần mềm của Cơ quan An sinh Xã hội, dựa trên ngôn ngữ lập trình COBOL, không sử dụng định dạng cụ thể cho ngày tháng. Điều này có nghĩa là một số mục nhập thiếu hoặc không đầy đủ ngày sinh sẽ được mặc định là điểm tham chiếu cách đây hơn 150 năm. Tổ chức tin tức Wired lần đầu tiên đưa tin về vấn đề sử dụng ngôn ngữ lập trình COBOL này tại Cơ quan An sinh Xã hội. Ngoài ra, một loạt báo cáo từ tổng thanh tra của Cơ quan An sinh Xã hội hồi tháng 3 năm 2023 và tháng 7 năm 2024 nêu rõ rằng, cơ quan này chưa thiết lập một hệ thống mới để chú thích đúng thông tin người mất trong cơ sở dữ liệu của mình, bao gồm khoảng 18,9 triệu số An sinh Xã hội của những người sinh năm 1920 trở về trước, nhưng không được đánh dấu là đã chết. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là những người này đang nhận trợ cấp. Cơ quan này đã quyết định không cập nhật cơ sở dữ liệu vì chi phí để thực hiện việc này lên tới hơn 9 triệu đô la. Từ tháng 9 năm 2015, cơ quan này đã tự động ngừng thanh toán tiền cho những người trên 115 tuổi. Trump không hề thừa hưởng một ‘thảm họa kinh tế’ TRUMP: “Một trong những ưu tiên hàng đầu của tôi là giải cứu nền kinh tế của chúng ta và mang lại sự cứu trợ mạnh mẽ và ngay lập tức cho các gia đình lao động. Như các bạn đã biết, chúng ta đã thừa hưởng từ chính quyền trước một thảm họa kinh tế và cơn ác mộng lạm phát”. SỰ THẬT: Lạm phát đạt đỉnh ở mức 9,1% hồi năm 2022 dưới thời Tổng thống Joe Biden, nhưng Trump không hề thừa hưởng một nền kinh tế thảm khốc theo bất kỳ phương diện nào. Tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống mức thấp 4% vào tháng 1 khi ông nhậm chức, trong khi nền kinh tế tăng trưởng lành mạnh 2,8% vào năm 2024. Thu nhập điều chỉnh theo lạm phát đã tăng đều đặn kể từ giữa năm 2023. Và lạm phát, mặc dù có dấu hiệu trì trệ trong những tháng gần đây và vẫn ở mức cao 3% vào tháng 1, đã giảm so với mức đỉnh năm 2022. Tuy nhiên, mối quan tâm về nền kinh tế là động lực chính thúc đẩy sự ủng hộ dành cho Trump trong cuộc bầu cử năm 2024. Riêng giá trung bình của các mặt hàng tiêu dùng cơ bản đã tăng đột biến trong những năm gần đây. Ví dụ, một tá trứng lớn đã tăng giá từ mức thấp nhất là 1,33 đô la vào tháng 8 năm 2020 lên 4,82 đô la vào tháng 1 năm 2023. Giá của chúng giảm xuống còn 2,07 đô la vào tháng 9 năm 2023, nhưng hiện đang tăng trở lại, ở mức 4,95 đô la tính đến tháng 1. Trump nhắc đến ‘lệnh bắt buộc xe điện’ là sai sự thật TRUMP: “Chúng ta đã chấm dứt sắc lệnh điên rồ của chính quyền trước bắt buộc dùng xe điện, cứu những người lao động và công ty sản xuất xe hơi của chúng ta khỏi sự hủy diệt kinh tế”. SỰ THẬT: Không có sắc lệnh nào của liên bang nhằm buộc phải mua xe điện, như Trump đã nhiều lần tuyên bố sai sự thật trước đây. Biden chỉ đặt ra mục tiêu không ràng buộc là xe điện sẽ chiếm một nửa số xe mới được bán ra vào năm 2030. Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp vào ngày đầu tiên nhậm chức để thu hồi mục tiêu đó. Các chính sách của Biden tăng cường hạn chế ô nhiễm từ xe hơi và xe tải chạy bằng xăng, nhằm khuyến khích người Mỹ mua xe điện và các công ty sản xuất xe hơi chuyển từ xe chạy bằng xăng sang xe điện. Xem xét kỹ hơn số lượng tuyển dụng của Quân đội TRUMP: “Tôi vui mừng báo cáo rằng, vào tháng 1, Quân đội Hoa Kỳ đã có tháng tuyển dụng tốt nhất trong 15 năm qua”. SỰ THẬT: Trump đã nhiều lần tuyên bố rằng, sự thay đổi con số tuyển dụng của Quân đội có liên quan đến thời gian ông ta tại nhiệm. Trên thực tế, theo dữ liệu của Quân đội, số lượng tuyển dụng đã tăng đều đặn trong năm qua, với tổng số cao nhất là vào tháng 8 năm 2024 — trước cuộc bầu cử tháng 11. Quân đội luôn theo dõi chặt chẽ số lượng người được tuyển dụng. Một động lực quan trọng thúc đẩy sự thành công trong chương trình tuyển dụng là, quyết định của Quân đội khi khai trương Khóa học Chuẩn bị cho Người lính Tương lai tại Fort Jackson, South Carolina, vào tháng 8 năm 2022. Chương trình này cho phép các tân binh có thành tích thấp, có 90 ngày hướng dẫn về học thuật hoặc thể lực, để giúp họ đáp ứng các tiêu chuẩn quân sự rồi chuyển sang huấn luyện cơ bản. _______ (*) Bài này được viết bởi các phóng viên của Associated Press sau đây: Melissa Goldin ở New York; Matthew Daly, Chris Rugaber, Will Weissert, Josh Boak và Rebecca Santana ở Washington; Becky Bohrer ở Juneau, Alaska; và Elliot Spagat ở San Diego. *** BBC tiếng Việt cũng có bài: “Ông Trump phát biểu trước Quốc hội: Kiểm chứng các tuyên bố” Trong bài phát biểu trước Quốc hội kéo dài hơn một tiếng rưỡi, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra một loạt tuyên bố về tình trạng nước Mỹ dưới thời người tiền nhiệm Joe Biden cũng như những thành tựu trong những tuần đầu tiên của ông. Ông Trump nhắc lại các chủ đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử, bao gồm vấn đề nhập cư bất hợp pháp, giá cả leo thang và điều mà ông gọi là “sự lãng phí khủng khiếp” trong chi tiêu chính phủ. BBC Verify đã kiểm tra tính xác thực trong một số tuyên bố quan trọng của ông. Thừa hưởng một thảm họa kinh tế? Trump nói ông đã thừa kế một “thảm họa kinh tế” từ ông Biden Điều này gây hiểu lầm. Trong quý bốn của năm 2024, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tỷ lệ hằng năm là 2,3%. Theo số liệu chính thức của Mỹ, tăng trưởng GDP cả năm 2024 là 2,8%. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính rằng tốc độ tăng trưởng năm 2024 của Mỹ cao hơn bất kỳ quốc gia G7 nào khác. Về vấn đề giá cả leo thang, ông Trump nói thêm: “Chúng ta đã phải chịu đựng mức lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử 48 năm, mà có khi là trong toàn bộ lịch sử đất nước.” Lạm phát dưới thời ông Biden đạt đỉnh 9,1% vào tháng 6/2022 – mức cao nhất kể từ năm 1981 – nhưng không đi quá xa về quá khứ như ông Trump tuyên bố. Mức đỉnh năm 2022 diễn ra trong bối cảnh một cú sốc năng lượng toàn cầu và lạm phát cao tại phần còn lại của thế giới thời hậu đại dịch Covid-19. Thời điểm ông Trump nhậm chức, tỷ lệ lạm phát đã giảm còn 3%. Lạm phát cũng đã vượt mốc 9% vào nhiều thời điểm khác trong lịch sử Mỹ, bao gồm vào thập niên 20 và thập niên 40. Ông Biden để giá trứng vượt cao ra khỏi tầm kiểm soát? Sau đó, ông Trump chỉ trích ông Biden đã “để giá trứng vượt khỏi tầm kiểm soát”. Đúng là giá trứng cao, nhưng điều này có liên quan đến một đợt bùng phát cúm gia cầm ở Mỹ. Giá trứng tăng vào năm 2023, và vào tháng 1/2025, giá trung bình của một chục trứng đã vượt 5 USD, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), tức cao hơn 53% so với mức trung bình của cả năm 2024. USDA cho biết đợt bùng phát cúm gia cầm nói trên đã buộc nông dân Mỹ phải tiêu hủy hàng triệu con gà, gây ra tình trạng khan hiếm trứng. Cơ quan này cũng đã công bố kế hoạch 1 tỷ USD để đối phó với vấn đề này. Đợt dịch bắt đầu vào tháng 2/2022, và chính quyền Biden vào năm 2024 đã phân bổ hơn 800 triệu USD để ứng phó. Gần đây, trong nỗ lực cắt giảm chi tiêu của Bộ Chính phủ Hiệu quả (Doge), chính quyền Trump đã sa thải một số quan chức USDA từng tham gia xử lý dịch cúm gia cầm. Hiện tại, có thông tin cho rằng chính quyền đang tìm cách tuyển dụng lại một số người trong chính nhóm này. Doge phát hiện ra hàng trăm tỷ đô la gian lận? Ông Trump ca ngợi cơ quan Doge của ông Elon Musk, đồng thời tuyên bố cơ quan cố vấn này đã phát hiện ra “hàng trăm tỷ đô la gian lận” trong chi tiêu liên bang. Không có bằng chứng nào được đưa ra để minh chứng cho con số này. Trên trang web chính thức, Doge cho biết họ đã tiết kiệm được khoảng 105 tỷ USD thông qua việc phát hiện gian lận, hủy hợp đồng và trợ cấp, chấm dứt hợp đồng thuê bất động sản, bán tài sản, cắt giảm nhân sự, những thay đổi có hệ thống và các khoản cắt giảm chính sách. Tuy nhiên, chưa thể độc lập xác minh những con số trên. Tới nay, trên trang web chính thức, Doge mới chỉ công bố các “hóa đơn” liên quan đến việc hủy hợp đồng, hủy trợ cấp và hủy các khoản thuê bất động sản, với tổng giá trị khoảng 18,6 tỷ USD. Chúng tôi đã đề nghị Nhà Trắng cung cấp bằng chứng về khoản tiền tiết kiệm 86 tỷ USD còn lại. Các hãng truyền thông Mỹ cũng chỉ ra một số sai sót trong kế toán. Ví dụ, Doge ban đầu công bố khoản tiết kiệm lớn nhất là 8 tỷ USD – tới từ việc hủy hợp đồng với một cơ quan nhập cư – nhưng sau đó đã đính chính rằng con số chỉ là 8 triệu USD. Số vụ vượt biên tháng 2/2025 thấp nhất lịch sử? Khi nói về các biện pháp đối phó với tình trạng nhập cư bất hợp pháp, ông Trump tuyên bố rằng “kết quả là, số vụ vượt biên trái phép trong tháng trước thấp nhất từ trước đến nay”. Điều này là đúng. Vào tháng 2/2025, Lực lượng Tuần tra Biên giới Mỹ ghi nhận 8.326 trường hợp người di cư bị chặn tại biên giới phía tây nam giáp với Mexico. Đây là mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu hằng tháng bắt đầu được ghi nhận vào năm 2000. Để so sánh, vào tháng 2 /2024, con số này là 140.641. Số lượt vượt biên trong tháng 12/2024 đã giảm xuống còn 47.316. Có 21 triệu người di cư vào Mỹ dưới thời ông Biden? Tiếp tục nói về vấn đề nhập cư bất hợp pháp, ông Trump tuyên bố: “Trong bốn năm qua, đã có 21 triệu người tràn vào Mỹ.” Không có bằng chứng nào cho thấy con số thực sự cao như vậy. Số lượt người di cư bị chặn tại biên giới – một thước đo cho tình trạng nhập cư bất hợp pháp – đã đạt 10 triệu dưới thời ông Biden, nhưng điều này không có nghĩa là tất cả số này đều ở lại Mỹ. Không thể xác định chính xác có bao nhiêu người nhập cư trái phép vào Mỹ, vì nhiều người có thể đã lẩn tránh khỏi các cơ quan thực thi pháp luật. Tuy nhiên, một số ước tính cho rằng con số thực chất chỉ khoảng một nửa của con số ông Trump đưa ra. Theo một báo cáo do Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ công bố vào năm 2024, số người nhập cư bất hợp pháp sống tại Mỹ tính đến tháng 1/2022 ước tính khoảng 11 triệu người. Báo cáo này cho biết khoảng 20% số này tới Mỹ từ năm 2010 trở lại đây, nhưng phần lớn là từ trước đó, một số thậm chí đã tới Mỹ từ thập niên 80. Chụp lại hình ảnh, Ông Trump đã ra lệnh cho quân đội Hoa Kỳ tuần tra biên giới phía nam với Mexico Mỹ đã chi 350 tỷ USD cho Ukraine? Về viện trợ của Mỹ cho Ukraine, ông Trump tuyên bố: “Chúng ta có lẽ đã chi 350 tỷ USD… còn họ [châu Âu] chỉ chi 100 tỷ USD. Quả là một sự khác biệt lớn”. BBC Verify không thể tìm thấy bằng chứng nào cho con số 350 tỷ USD mà ông Trump nêu ra. Trong khi đó, một số số liệu cho thấy nếu tính tất cả các loại viện trợ châu Âu đã cung cấp cho Ukraine thì tổng số tiền châu Âu chi còn nhiều hơn Mỹ. Xét trên phương diện quốc gia đơn lẻ, Mỹ là nước viện trợ nhiều nhất cho Ukraine. Nhưng tổng số tiền châu Âu đã chi cho Ukraine là nhiều hơn Mỹ, theo Viện Kiel. Theo Viện Kiel, từ ngày 24/1/2022 đến cuối năm 2024, châu Âu đã chi tổng cộng 138,7 tỷ USD cho Ukraine, còn Mỹ chi 119,7 tỷ USD. Bộ Quốc phòng Mỹ đưa ra con số cao hơn là 182,8 tỷ USD – tính cả các hoạt động quân sự rộng hơn của Mỹ ở khắp châu Âu – nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với con số mà ông Trump tuyên bố. Chúng tôi đã đề nghị Nhà Trắng làm rõ nguồn gốc của con số 350 tỷ.  

Nguyen Khan 1. Tổng thống Nga không còn quân bài nào khả dĩ. Vũ khí Nguyên tử đem ra dọa thường xuyên rồi. Hỏa tiễn liên lục địa (ICBM) cũng sử dụng rồi. Xe tăng, đại pháo, hỏa tiễn, UAV, tàu chiến, phi cơ chiến đấu, trực thăng vũ trang, phòng không v.v… bị tiêu hao quá lớn trong cuộc chiến. Hơn nữa, một đạo quân xâm lược vượt trội về đẳng cấp, tấn công xâm lược đại quy mô nước chiếu dưới ròng rã hơn 3 năm qua mà không đạt được các mục tiêu (xâm lược), phải từ bỏ mục tiêu lớn, thu rất nhỏ mục tiêu vào 4 tỉnh Miền Đông và Miền Nam nhưng cũng ì ạch, đến nay vẫn chưa hoàn thành và chưa biết bao giờ mới hoàn thành mục tiêu nhỏ xíu (so với mục tiêu lớn chiếm toàn thể Ukraina) lúc khởi đầu cuộc chiến… Thì theo lẽ tự nhiên thất bại là chuyện khó tránh, chỉ còn là vấn đề thời gian. Nói cách khác Vladimir Putin đã hết bài, chỉ còn chờ “hưởng sái” những chính sách đầy tranh cãi từ Washington bất lợi cho Ukraina?   2. Tổng thống Ukraina được cho là đã đánh mất quân bài nặng ký từ Washington khiến khả năng vệ quốc của Ukraina trở nên hết sức khó khăn. Song ít ra Zelensky vẫn còn một quân bài, quân bài Brussels, tuy không nặng cân bằng quân bài Washington, song các nước lục địa già vẫn có đủ sức mạnh tài chính giúp Ukraina chống đỡ và đứng vững trước cuộc xâm lược của Nga cho đến khi đế chế Nga suy yếu. Bởi đối với Châu Âu thì việc Ukraina chiến đấu bảo vệ độc lập và an ninh của Ukraina vô hình chung trở thành cuộc chiến bảo vệ tiền đồn Châu Âu nên việc Châu Âu giúp Ukraina bảo vệ nền độc lập không chỉ là nghĩa cử mà còn là nghĩa vụ….   3. Tổng thống Mỹ Donald Trump có một quân bài duy nhất và siêu nặng ký để kềm chế Nga và Ukraina là viện trợ vũ khí cho Ukraina. Nếu Nga không chịu ngồi vào bàn đàm phán, Mỹ sẽ viện trợ quân sự cho Ukraina. Ngược lại, nếu Ukraina không chịu thỏa thuận hòa bình theo kiểu áp đặt của Mỹ, Mỹ sẽ cúp viện trợ quân sự cho Ukraina. Có tin Washington đã lật ngửa quân bài duy nhất của mình là tạm ngưng viện trợ quân sự cho Ukraina cho đến khi Zelensky ngoan ngoãn ngồi vào bàn đàm phán theo kiểu của Mỹ? Đây là ván bài cân não của Ukraina. Ukraina không phải không có quân bài nào như nhận định của tổng thống Mỹ, mà đang nắm trong tay một quân bài tướng đối đáng kể là Brussels để cân nhắc quyết định trong bối cảnh căng thẳng với Washington. Nếu so sánh những ngày đầu Nga phát động chiến tranh xâm lược, lực lượng quân sự của Nga thời điểm ấy (24/2/2022) siêu mạnh và tinh nhuệ, Ukraina đơn độc, yếu đuối, chưa nhận được viện trợ quân sự từ Mỹ và Châu Âu, chống lại đại quân Nga như trứng chọi đá. Song Tổng thống Zelensky không chạy trốn mà bám trụ chiến đấu… Khiến chàng khổng lồ Goliath Nga đã bị chàng David tí hon Ukraina đẩy lùi chóng vánh khỏi các khu vực phía Bắc và chung quanh Kyiv… Thì rõ ràng ngày nay, khi quân Nga đã suy yếu, quân Ukraina có thêm quân bài Brussels, tuy không mạnh bằng quân bài Mỹ song mạnh hơn rất nhiều so với lúc ban đầu đơn độc chống Nga, thì rõ ràng Ukraina cũng không phải quá thê thảm khi bị Mỹ cúp viện trợ quân sự. Vấn đề là khi Mỹ lật ngửa quân cờ viện trợ quân sự của mình để ép mà vẫn không ép được Ukraina thì… Mỹ sẽ hết bài?  

Phúc Lai Zelenskyy đi đến Nhà Trắng trong sự hiểu biết rằng phía Trump không “offer” – cung cấp cho Ukraine được cái gì khác. Chuyến đi tiền trạm của Tổng Thống Pháp Macron trong ngày thứ Hai 24 tháng Hai, của Thủ Tướng Anh Starmer trong ngày thứ Ba 25 tháng Hai, đã tiết lộ rằng Trump sẽ không cho được Ukraine cái gì, nhưng Trump sẽ ép buộc Ukraine nhượng bộ. Vậy thì chiến thuật thích hợp có lẽ là nhún nhường, kích động một chút để Trump “nổi khùng” phun ra hết những điều bí mật hay tiết lộ những âm mưu sắp tới của Trump. Điều đáng chú ý, là Trump không tự tin sẽ đối đầu được với Zelenskyy. Vì thế Vance được cho phép hiện diện. Thông thường thì phía Mỹ sẽ có Trump là số 1, Ngoại Trưởng Mỹ là số 2, Cố Vấn An Ninh là số 3. Nhưng lần nầy, Vance đã được mời đến. Chừng mực nào đó, Zelenskyy đã làm khá tốt vai trò của ông. Zelenskyy “cố gắng” trình bày vấn đề, dù bị Trump-Vance áp đảo, lên giọng nói át đi… Những kẻ không hiểu chuyện, đặc biệt là Những người Việt Nam cuồng Trump hoan hô/khen ngợi Trump-Vance đã lớn tiếng dạy cho Zelenskyy bài học, nguyền rủa Zelenskyy đã lên mặt dạy đời Trump, chê cười Zelenskyy không đối đáp được… KHÔNG PHẢI VÀ KHÔNG PHẢI! Phía Trump-Vance thay vì bàn bạc trong phòng kín, thì họ đã tự tin trình bày trước báo giới và thế giới, nghĩ rằng chỉ một vài điều mắng mỏ Zelenskyy là làm cho Zelenskyy dập đầu quy hàng. Trump đã tin rằng sẽ có một show truyền hình cụp lạc, mà Trump là thống tướng, hét một cái là Zelenskyy cụp đuôi. Xin để ý, thông thường nếu tình huống căng thẳng bất lợi cho phía Mỹ, hay nguy cơ bùng nổ tranh luận, thì đám cố vấn của tổng thống Mỹ sẽ bảo nhỏ vào tai tổng thống – (thường là Chánh Văn Phòng hay Cố Vấn An Ninh sẽ làm chuyện nầy), và sau đó ra lệnh đuổi báo giới/truyền thông ra ngoài. Nhưng Trump-Vance muốn có một show truyền hình, muốn cho mọi người thấy rằng Trump là kẻ tough – Cứng Cựa. Trump- Vance đã làm như kịch bản, mắng mỏ, nhục mạ Zelenskyy. GẬY ÔNG ĐẬP LƯNG ÔNG – IT IS BACKFIRED! Thái độ và động thái của Zelenskyy là giữ vững không thua, nhưng để cho Trump-Vance nổi khùng, hành xử côn đồ. Thật vậy, chuyện đó đã xảy ra. Trump đã tiết lộ rằng ông ta sẽ đứng về phía Putler, rằng Ukraine phải ký thỏa thuận khoáng sản vô điều kiện, phải chấm dứt chiến tranh. Vance đã tiết lộ rằng Zelenskyy và Ukraine phải bị trừng phạt vì đã ủng hộ Biden và bà Harris vào tháng 10, 2024 trong chiến dịch tranh cử. Zelenskyy thật ra không ủng hộ ai hết mà chỉ nói lời cảm ơn của ông về những nỗ lực của Tổng Thống Biden và Phó Tổng Thống Harris trong việc giúp đỡ Ukraine chống cuộc xâm lược của Putler. Zelenskyy đã làm chuyện cần phải làm trong buổi gặp mặt, đã nhũn nhặn, bình tĩnh, thỉnh thoảng chỉnh sửa Trump-Vance. Ngược lại, Trump-Vance nổi khùng ngu xuẩn, bộc lộ bản chất côn đồ chưa từng thấy trong lịch sử Mỹ. Cuối buổi, Trump còn ra lệnh “đá” Zelenskyy khỏi Nhà Trắng. Hành xử rất xấu của Trump đã được thế giới chứng kiến. Xưa nay, nếu tình huống căng thẳng, thì cuộc họp sẽ được đưa vào phòng kín tức thời; sau đó, vì cuộc bàn bạc sẽ được giữ kín, nên phía Mỹ sẽ có toàn quyền chỉnh sửa, nói năng lựa lời trước công chúng mà không bị mất mặt. Lần nầy, thì sự tính toán sai lầm của nguyên bộ sậu của Trump-Vance, thái độ coi trời bằng vung, sự thiếu kinh nghiệm của Trump-Vance đã gây hậu quả nghiêm trọng cho phía Mỹ. HẬU CÂU CHUYỆN KHÔNG SUÔN SẺ Sau cuộc đối thoại ở Nhà Trắng, Zelenskyy đã có cuộc phỏng vấn với đài Fox News, được tay phóng viên chính trị số 1 – giám đốc chính trị của đài là Bret Baier phỏng vấn. Câu hỏi đặt ra là tại sao lại nhận phỏng vấn với đài Fox News, biết rằng đài Fox News là đài cực hữu luôn luôn tuyên truyền cho đảng Cộng Hòa và Trump? Bước đi nầy của Zelenskyyy cũng là bước đi khôn ngoan và có tính toán kỹ lưỡng. Khán giả của đài Fox News là những người Cộng Hòa, những người MAGA. Xin nhớ rằng Trump chỉ nhận được có 49,9 % số phiếu trong kỳ bầu cử 2024, tức là chưa được phân nửa. Chúng ta cũng biết rằng, Zelenskyy và Ukraine được sự ủng hộ của đảng Dân Chủ, và đa số cử tri Mỹ, nên chuyện trình bày hình ảnh của Zelenskyy và Ukraine trước cử tri Dân Chủ là điều không cực kỳ cần thiết. Nhưng trình bày hình ảnh thân thiện, biết ơn của Ukraine trước cử tri Cộng Hòa và MAGA, là điều nên làm. Không cần phải thuyết phục toàn bộ khán giả của đài Fox News. Chỉ cần 10, 20 % là đủ tốt rồi. Và Zelenskyy đã lên phỏng vấn ở đài Fox News, với tay phóng viên sừng sỏ của hệ thống truyền thông cực hữu, Bret Baier. Bret Baier là tay phóng viên khôn ngoan, lão luyện và quỷ quyệt. Có cuộc phỏng vấn “thuận lợi” với hắn sẽ đem lại lợi ích nhiều hơn là hại. Hắn sẽ chất vấn một cách “chính danh” chứ không chơi trò “bắn tỉa”. Hắn cũng “phục kích”, nhưng trò phục kích của hắn cũng chính danh, nên khó mà trách móc gì được hắn. các cuộc phỏng vấn với Bret Baier được xếp loại “high-profile” – có tầm cỡ. Bret Baier không thực hiện các cuộc phỏng vấn tầm phào hay phỏng vấn những kẻ “vô danh tiểu tốt”. Các cuộc phỏng vấn với Bret Baier ít bị bóp méo xuyên tạc bởi bọn cực hữu ở Mỹ, hay bởi bọn hèn mạt chính trị, đầu đường xó chợ… Nói chung chọn thực hiện cuộc phỏng vấn với Fox News và bởi Bret Baier là tính toán khôn ngoan của nhóm Zelenskyy. Trong cuộc phỏng vấn, Zelenskyy đã làm tốt việc giải thích lập trường của Ukraine, tận dụng cơ hội để trình bày những điều mà ông đã không được phép nói trong Nhà Trắng. Một trong những điều Zelenskyy đã nói là ông không phản đối hay bất kính với Trump-Vance. Nhưng ông không đồng ý về tư cách của Putler khi Trump-Vance khoác cái áo mỹ miều cho Putler. Zelenskyy đã bảo rằng Putler là kẻ lật lọng, đã giết người Ukraine và tàn phá Ukraine... vân vân và vân vân. Zelenskyy đã hành xử rất khôn ngoan trong cuộc phỏng vấn biết rằng cử tri MAGA cũng rất ghét Nga – xem Nga như kẻ thù của nước Mỹ từ những năm 1960s đến giờ. Có ý kiến bình luận rằng, “…Chúng nó lừa anh ta (Zelenskyyy) sang sân nhà nó rồi “đánh” hội đồng, cả mấy thằng nhà báo cũng xúm vào, Zelenskyyy có đôi lúc hơi mất bình tĩnh nhưng vẫn giữ được chuẩn mực, không có đảm bảo gì thì “ngừng bắn cục shit chó, cho có cơ hội hồi sức…” éo ký kết gì sất! Nói chuyện với cả đàn chúng nó như thế mà bình tĩnh được thì quả là thiên tài…” – Bạn nghĩ sao? Giới phân tích/bình luận chính trị bảo rằng Trump và Vance đã tổ chức cuộc “phục kích” Zelenskyy ở ngay trong Nhà Trắng. Tức là Zelenskyy đã bị dẫn vào cái bẫy mà Trump-Vance gài để âm mưu đánh gục Zelenskyy. Điều mà người ta đang đánh giá là: - Trump lại dối trá về món viện trợ 350 tỉ đô la như lần đầu – Con số nầy đã đi vào não trạng của Trump và nằm chết dí trong đó. Bao nhiêu con số thật sự được công bố bởi chính Bộ Quốc Phòng của Trump cũng không làm thay đổi con số hoang tưởng đang có trong đầu Trump. - Trump và Vance đã dùng những lời lẽ tuyên truyền của Putler để tranh biện với Zelenskyy bao gồm: + Thứ nhất. Ukraine nếu còn tiếp tục chiến đấu thì sẽ dẫn đến nguy cơ Chiến Tranh Thế Giới Thứ Ba, + Thứ hai. Ukraine không có con bài tốt nào. + Thứ ba. Những lập luận khác của Trump và Vance là thủ đoạn mị dân rẻ tiền (nhưng hiệu quả) rằng Zelenskyy không biết ơn, Zelenskyy sỉ nhục nước Mỹ… Nhưng (lần này) Zelenskyy đã phải bị hai tay tổng thống và phó tổng thống nói át giọng, nói lớn tiếng… (vẫn chưa thấy hiệu quả). Tuy nhiên, Trump-Vance đã phạm nhiều sai lầm, sai lầm khủng khiếp. 1. Trong lịch sử Mỹ suốt gần 250 năm qua, không hề có chuyện gì như vậy về thủ thuật ngoại giao. Nếu có những chuyện tranh cãi căng thẳng, thì phía Mỹ luôn tổ chức cuộc họp đóng kín cửa, vì Mỹ luôn muốn giữ hình ảnh “đại ca”/nước lớn/đại diện lẽ phải (nên phải ăn nói chừng mực…) Nhưng Trump-Vance không đủ trình độ, và quen thói hiếp người (bully), đã sơ hở trình bày thái độ/cung cách ngoại giao tệ hại kinh hoàng. Chuyện nầy sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng về lâu dài! 2. Trump lần nữa đã bộc lộ ý định rằng Trump đứng về phía Nga, và những chuyện Trump làm đều nhằm bảo vệ Putler. Trump đề cập đến sự hữu hảo giữa Trump và Putler với thái độ cầu lụy rằng “nó sẽ không đánh tao đâu vì tao tốt với nó!” 3. Lần nữa, Trump bộc lộ thái độ khiếp nhược khi đề cập đến Chiến Tranh Thế Giới Thứ 3, khi đề cập đến bom rơi trên đầu … Trump sợ hãi chiến tranh, sợ kẻ hung bạo, sợ thằng “cuồng” dù Trump đang là tổng thống Mỹ và Trump khét tiếng là kẻ chuyên đi bắt nạt kẻ yếu thế. Nỗi khiếp sợ nầy đã bị Putler/Tập/Kim bắt bài từ lâu. Và từ khi Trump nhậm chức, Putler/Tập/Kim càng nỗ lực “hăm dọa” Trump. 4. Phản ứng của dân chúng thế giới là đứng về phía Zelenskyy. Với dân Mỹ, vốn thường bênh vực underdog – kẻ yếu thế, nên thông thường, dân Mỹ sẽ không thích thái độ côn đồ của Trump-Vance. Cộng với tinh thần “ghét Nga” suốt nhiều thập kỷ, thì sự bênh vực Putler công khai của Trump sẽ làm dân Mỹ chán ghét, xem đó là hành động thỏa hiệp với cái ác, đi ngược lại lý tưởng Mỹ. Thêm nữa thái độ của dân Mỹ những ngày gần đây đang đổi chiều, chê trách, đả kích, chính phủ Trump… Tuy nhiên nếu phía Trump tổ chức chiến dịch nói dối về Ukraine, thì thái độ của dân Mỹ có thể thay đổi. KẾT LUẬN Cuộc họp ngày Thứ Sáu 28 tháng Hai dường như là một cuộc Phục Kích được Trump-Vance âm mưu để hạ gục Zelenskyy. Tuy nhiên, Zelenskyy đã trụ được, có thái độ ôn hòa, tỉnh táo. Trump-Vance đã không có được cái mà họ muốn là sự nhượng bộ của Zelenskyy. Tình hình không thay đổi trước và sau cuộc gặp gỡ. Tuy nhiên, các lập trường và tính toán của hai bên đã trở nên rõ ràng. - Trump sẽ vẫn đứng về phía Putler của Nga, đòi hỏi chấm dứt chiến tranh ngay lập tức. Về vấn đề này, hãy đừng bao giờ tin rằng Trump thật sự vì hòa bình mà đòi hỏi chấm dứt chiến tranh. Trump khét tiếng là “Chaos Agent” – kẻ mà càng hỗn loạn thì hắn càng đạt được sức mạnh; kẻ thích kích động tạo ra sự hỗn loạn; kẻ cảm thấy “cực thú” (orgasm) khi chứng kiến cảnh tàn phá, hủy diệt, chết chóc… Cái sự loạn thần, khuyết điểm tâm lý của Trump rất đáng kinh ngạc và đáng sợ. Trump chết nhát, nhưng lại khoái xúi người ta đánh nhau để hắn có được những cơn “cực khoái”. - Putler đang sức cùng lực kiệt nên đang tìm mọi cách thúc giục Trump ép Ukraine ngừng bắn ngay lập tức. Ukraine đang là nạn nhân của cuộc chiến tranh xâm lược, mà lại bị những kẻ côn đồ hùa nhau trấn lột, đánh dấm dúi thêm nữa. Zelenskyy có thể lợi dụng tình trạng nầy, để kiếm được ủng hộ của quốc tế. Trong những ngày tháng sắp tới, Ukraine cần có những chiến thắng xoay chuyển cục diện trên chính trường, trước khi phía Trump có những hành động cụ thể để hỗ trợ Putler. VIẾT THÊM Ngoại Trưởng Mỹ Marco Rubio cực kỳ “không vui” vì những gì đang diễn ra, dường như đã dẫn đến hậu quả rất xấu. Các tuần qua, hắn đã cố gắng trấn an các nước Đồng Minh NATO rằng những điều Trump nói chỉ để mà nói. Nhưng ngày hôm nay, chuyện tồi tệ nhất trong lịch sử ngoại giao của Mỹ đã xảy ra ngay trong Nhà Trắng, trước mắt cả thế giới. Ngay cả đài Fox News, đài cực hữu, cũng không tán thành cách hành xử của Trump-Vance. BUỔI SÁNG HÔM SAU (THE MORNING AFTER) Có thể tóm tắt sự việc về cuộc gặp gỡ tranh cãi diễn tra trong Nhà Trắng vào ngày 28 tháng 2, 2025 giữa Trump-Vance và Zelenskyy, trong một câu: “Zelenskyy không thắng nhưng Trump-Vance đã thua”. Trong các tuần lễ qua, Trump đã bộc lộ ý đồ bênh vực/chống lưng cho tên độc tài Putler của Nga. Người ta biết rằng Trump đang phản bội lại nước Mỹ, phản bội lại các giá trị Tự Do/Dân Chủ của Mỹ khi bắt tay với Putler, tán thành hành động xâm lược Ukraine. Bộ sậu của Trump đặc biệt là Bộ Ngoại Giao Mỹ, kinh nghiệm và kiến thức hàng trăm năm qua của họ, biết rằng họ đang đối mặt với tình huống chưa bao giờ xảy ra: Một tổng thống Mỹ đang đứng về phía đối thủ chống lại đồng minh, và các giá trị mà Mỹ và Đồng Minh đã chia sẻ kể từ Thế Chiến Thứ Hai đến giờ. Vì vậy trong suốt buổi tranh cãi ở Phòng Bầu dục hôm đó, mặt mũi của Marco Rubio, Ngoại Trưởng Mỹ, nặng như “chì”. Vào buổi sáng 28 tháng Hai, 2025, Zelenskyy đã gặp gỡ các chính khách Cộng Hòa và Dân Chủ của Quốc Hội Mỹ (Hạ Viện và Thượng Viện). Đây có lẽ là sự thu xếp thú vị để đo lường sự ủng hộ của chính giới Hoa Kỳ. Cuộc gặp gỡ cho thấy các chính khách Hoa Kỳ của lưỡng đảng phần lớn ủng hộ Zelenskyy. Sự ủng hộ của lưỡng đảng Cộng Hòa – Dân Chủ cho Zelenskyy và cho các giá trị Mỹ Tự Do/Dân Chủ là đương nhiên và rõ ràng suốt từ sau Thế Chiến Thứ Hai. Với số “vốn liếng chính trị nhỏ nhoi” đó, Zelenskyy có thể yên tâm phần nào để chuẩn bị đối đầu với Trump-Vance. Trước ngày Thứ Sáu, 28 tháng Hai, 2025, thì những hành trang Zelenskyyy có trong tay: - Ngày thứ Bảy, 22 tháng Hai, 2025, Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, đã mạnh mẽ tuyên bố rằng Nga phải bị đánh bại. Một trong những lãnh đạo NATO mà Trump “nể sợ” là Erdogan. Thêm nữa vị trí địa lý của Thổ Nhĩ Kỹ nằm ngay eo biển đi từ Địa Trung Hải và Hắc Hải cho phép Thổ kiểm soát tàu thuyền đi vào Hắc Hải. Nếu Thổ cấm không cho Nga đi từ Hắc Hải ra Địa Trung Hải thì chuyện xuất nhập khẩu ngũ cốc và dầu thô của Nga sẽ sụt giảm đáng kể. Nói cách khác, Nga và Ukraine dùng con đường biển nầy để xuất khấu và nhập khẩu hàng hóa. Nếu Ukraine tiếp tục và ngày càng nhiều xuất khẩu qua cảng Odesa, đi lại trên con đường mà Thổ sẽ kiểm soát eo biển chiến lược, trong khi Nga bị khóa lại, thì xác suất Nga lụn bại, và thua trận sẽ ngày càng lớn. - Ngày Chủ nhật, 23 tháng Hai, 2025, đảng cực hữu AfD đã bị đánh bại ở Đức. Trump-Vance và Elon Musk đã thất bại trong cuộc vận động ủng hộ đảng cực hữu Đức. Nhớ rằng, lãnh tụ của đảng AfD đã công khai tuyên bố lập trường sẽ đi với liên minh Trump-Vance-Putler. Tân Lãnh Đạo của Đức Friedrich Merz đã mạnh mẽ phê phán Trump, tỏ rõ lập trường sẽ ủng hộ Ukraine mạnh mẽ thêm nữa. - Ngày Thứ Hai, 24 tháng Hai, 2025, Tổng Thống Pháp Macron đã gặp gỡ Trump, tranh cãi và cố gắng thuyết phục Trump không bỏ rơi đồng minh, không đi với Putler. Chuyện thuyết phục Trump không thành, nhưng một số thông tin quan trọng đã được biết về lập trường của Trump! - Ngày Thứ Ba, 25 tháng Hai, 2025, Thủ Tướng Anh Starmer đã gặp Trump, tranh cãi và cố gắng thuyết phục Trump không bỏ rơi đồng minh, không đi với Putler. Chuyện thuyết phục Trump không thành. Nói tóm lại, ba nước lớn và mạnh nhất Châu Âu, là Đức – Pháp – Anh đều đã không thể thuyết phục được Trump thay đổi lập trường. Cả với lập trường mạnh mẽ của Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ. Tình thế đó, chắc chắn đã được Zelenskyy biết và tìm cách đối phó. Vì thế, gặp gỡ Trump-Vance ở Nhà Trắng có lẽ đã được hoạch định kỹ lưỡng. VẤN ĐỀ KHOÁNG SẢN ĐẤT HIẾM Trước nay, khoáng sản đất hiếm là nhóm Kim Loại Đất Hiếm (Rare Earth Metals – REM) được xử dụng với số lượng nhỏ trong công nghiệp bán dẫn. Đến nay, Trung Quốc là quốc gia hàng đầu của thế giới kiểm soát khoảng 90 % sản lượng mua bán toàn cầu. Từ lâu, Trung Quốc đã muốn dùng vị thế chiến lược trọng yếu nầy để đấu với các nước Phương Tây. Có một lúc (nhiều năm trước), Trung Quốc đã thử “chơi” một lần, tuyên bố đóng cửa các doanh nghiệp khai thác và tinh chế REM năng suất thấp, gây ô nhiễm nhiều. Giá cả REM nhảy vọt từ vài trăm đô la lên vài ngàn, thậm chí vài chục ngàn đô la/tấn. Cuộc khủng hoảng đó đã tạo ra làn sóng tìm kiếm và khai thác REM ở những nơi khác. Thêm nữa, các quốc gia tiên tiến đổ xô nghiên cứu tìm kiếm công nghệ và vật liệu thay thế. Sau vài năm thì tuy vẫn chưa có vật liệu hay công nghệ thay thế, nhưng Canada và Úc nổi lên như hai quốc gia khai thác và sản xuất REM thay thế nguồn hàng Trung Quốc. Sau đó, Trung Quốc bắt buộc phải hạ giá REM xuống trở lại vì gặp cạnh tranh. Hiện nay, Canada là quốc gia chiến lược cung cấp REM cho Mỹ. Nhu cầu về REM của Mỹ đã được đáp ứng bởi các nguồn cung từ Canada, nên không còn cấp thiết nữa. Những động thái quái gở của Trump từ sau ngày nhậm chức, dường như đang nằm trong quỹ đạo khuynh loát của ai đó: - Tổng Thống Biden và các lãnh đạo công nghệ của Mỹ đã xác lập rằng kiểm soát công nghệ bán dẫn là cuộc chạy đua công nghệ hàng đầu của thế giới. Họ phải làm chủ và cầm chịch cuộc đua. Mỹ đang mua REM từ Canada, để tránh lệ thuộc vào nguồn REM từ Trung Quốc. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Chính Phủ Biden và giới công nghệ Mỹ để thúc đẩy việc chạy đua công nghệ/công nghiệp bán dẫn mà không bị Trung Quốc bắt chẹt. - Trump lại tiến hành chiến tranh thuế nhập khẩu với Canada. Hành động ngu ngốc tự bắn vào chân vì sẽ làm tăng giá REM và tăng giá sản phẩm bán dẫn, rồi sẽ dẫn đến tăng giá vũ khí quốc phòng… sẽ là một sự thiệt hại rất lớn cho ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ và các nước Đồng Minh (vừa mới hồi sinh sau ngày 24 tháng 2, 2022) (Một khi các công ty sản xuất quốc phòng phải mua sản phẩm mắc hơn, họ sẽ hoặc tìm cách trì hoãn hợp đồng giao hàng, hoặc tìm cách thương thảo lại hợp đồng, đòi nâng giá bán, hoặc hủy bỏ hợp đồng, hoặc vân vân và vân vân…) - Rồi một lần nữa, Trump dường như nhận được kích động để lao vào cuộc giành giật REM của Ukraine. Khai thác REM ở Ukraine phải mất nhiều năm sau khi chiến tranh chấm dứt trong khi người ta còn chưa biết khi nào điều này sẽ đến. Nói cách khác, Trump đã và đang “thả mồi bắt bóng” vì bỏ đi cái có sẵn trong tay (REM nhập khẩu từ Canada), để theo đuổi REM từ Ukraine (không biết chừng nào có). Hành động nầy sẽ dẫn tới chuyện tăng giá thành sản phẩm bán dẫn, làm cho sản xuất và mua bán vũ khí của các công ty quốc phòng (của Mỹ và các nước Anh Pháp Đức…) với các khách hàng (Ukraine, Ba Lan…) bị chậm trễ, ách tắc. Hãy nhìn xem ai có lợi nhất trong chuyện “Thả Mồi Bắt Bóng” kể trên của Trump? CHIẾN LƯỢC CỦA CHÂU ÂU Chuyện Trump – Vance sẽ phản bội đồng minh đã được đoán biết từ trước ngày bầu cử 5 tháng Mười một năm 2024. Sau ngày bầu cử, thì Tổng Thống Biden và các nước đồng minh dường như đã nỗ lực hỗ trợ cho Ukraine và Châu Âu, chuẩn bị cho nhiều phương án đối phó: - Phương Án 1: Mỹ giảm viện trợ cho Ukraine. - Phương Án 2: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, nhưng không giúp Nga. - Phương Án 3: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga. - Phương Án 4: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga, unfreeze – rã băng tài khoản ngân hàng của Nga, cho phép Nga rút tiền về. - Phương Án 5: Mỹ ngưng viện trợ hoàn toàn cho Ukraine, bãi bỏ cấm vận Nga, rã băng tài khoản ngân hàng của Nga, cho phép Nga rút tiền về, giúp Nga đánh Ukraine. Chuyện Mỹ rời khỏi NATO sẽ không xảy ra, nhưng với tư cách Tổng Tư Lệnh Quân Đội và đang có một tay Bộ Trưởng Quốc Phòng vô nghĩa Pete Hegseth, thì Trump có thể tái bố trí quân đội Mỹ, gây nguy hại cho an ninh của Mỹ và Đồng Minh. Như vậy: - Phương Án 1 đã và đang xảy ra. - Phương Án 2 có lẽ sẽ được Trump và bộ sậu thi hành trong các ngày tới. - Phương Án 3 có lẽ sẽ được thi hành tiếp theo nhưng không gấp được. Một phần vì bộ sậu của Trump bất tài không biết cách làm, không có người làm; phần khác những vấn đề thủ tục, pháp lý, sẽ làm cản trở nỗ lực của phe Trump khi muốn gỡ bỏ các lệnh cấm vận. Ngoài ra phe Trump còn có thể bị thưa kiện ra tòa ngăn không cho thi hành việc gỡ bỏ lệnh cấm vận (nền tảng thưa kiện là Trump đã “violate procedural process law” – gọi nôm na là các due process – tiến trình xử lý phải theo). Việc kiện tụng sẽ mất nhiều tháng nhiều năm để giải quyết. Thêm nữa, dù Trump có bãi bỏ cấm vận, nhưng nếu các quốc gia Châu Âu + Nhật Bản vẫn duy trì lệnh cấm vận thì Nga cũng không có lợi nhiều lắm. - Phương Án 4 thì càng khó thực hiện hơn nữa. Một phần đáng kể tiền của Putler nằm trong các nhà băng Châu Âu. Nếu các nước Châu Âu không cho phép rã băng tài khoản của Nga thì Putler cũng chẳng lấy được tiền về. - Phương Án 5 có lẽ không cần tính tới, … Chính Phủ Biden và các nước Đồng Minh NATO Châu Âu có lẽ trong những ngày tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025, đã chuẩn bị cho Ukraine và Châu Âu đối phó tới Phương Án 4. Lúc nầy, việc phòng thủ Châu Âu đang nằm trong tay khối NATO Châu Âu. Thêm nữa, Ukraine đang tự lực sản xuất vũ khí ngày càng nhiều, với công nghệ tiên tiến, và tài chánh được cung cấp bởi các nước Châu Âu. Xuất khẩu của Ukraine cũng đã bắt đầu cao hơn thời trước chiến tranh. Trump chỉ có một năm rưỡi (18 tháng) để trợ giúp Putler tích cực. Nếu cuộc bầu cử giữa kỳ, cuối năm 2026 dẫn đến phe Dân Chủ lấy lại Hạ Viện (hay Thượng Viện) thì các kế hoạch và âm mưu của Trump sẽ khó hay không còn làm được nữa. KẾT LUẬN 2 Về thực lực, dường như Ukraine đã gần như có thể tự chủ về vũ khí với công nghệ và tài chính đã được chuyển giao từ Chính Phủ Biden và các nước Châu Âu. Các hợp đồng cung cấp vũ khí cho Ukraine không còn đến nhiều từ Mỹ mà đã được bố trí phân tán khắp thế giới. Sự khôn ngoan và tính toán tinh kỳ kiểu nầy (không để tất cả trứng vào cùng một rổ), sẽ làm cho Trump khó chận được các nguồn cung cấp vũ khí cho Ukraine dù Trump muốn. Nói cách khác, Ukraine càng lúc càng mạnh, dù thiếu hỗ trợ từ Mỹ. Trong khi đó, Nga của Putler thì càng lúc càng yếu. Nếu các lệnh cấm vận không bị gỡ bỏ trong vài năm tới, thì Putler có lẽ không còn gì để tiếp tục cuộc chiến. Có thể thấy, tình trạng của Putler rất tuyệt vọng, và Putler hơn bao giờ hết muốn cuộc chiến tranh dừng lại càng sớm càng tốt. PHÚC LAI 02.03.2025  

Dư Lan Sự kiện Việt Nam quyết định hoàn thành tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào năm 2030 được các nhà quan sát chú ý. Trong bối cảnh Trung Quốc tăng tốc dự án mạng lưới đường sắt xuyên Á (“Pan - Asia railway network”), một khi hình thành sẽ tạo ra một tình thế chiến lược mới về kinh tế chính trị trong toàn vùng. Trung Quốc kế thừa ý tưởng thực dân Ý tưởng về một mạng lưới đường sắt xuyên Á kết nối với một tuyến đường sắt xuyên Âu, tạo thành một mạng lưới xuyên lục địa vốn đã có từ thời thuộc địa Anh, Pháp. Hai đế quốc này vào năm 1900 đã lập kế hoạch xây dựng một mạng lưới đường sắt xuyên Á từ Côn Minh, Trung Quốc, kết nối với Đông Dương (Việt Nam, Lào, Campuchia) Thái Lan, Malaysia và Singapore. Đầu thế kỷ 20, một số nước đã hoàn thành từng phần mạng lưới này. Pháp hoàn thành tuyến đường sắt kết nối Sài Gòn - Mỹ Tho năm 1881, tuyến Hà Nội - Sài Gòn (xây dựng từng chặng, hoàn thành vào năm 1936), tuyến Hà Nội - Lào Cai khởi công 1899, hoàn thành năm 1906, và Lào Cai kết nối với Côn Minh, Trung Quốc hoàn thành năm 1910. Nhật Bản trong thế chiến thứ hai cũng đã xây dựng tuyến đường sắt kết nối Miến Điện và Thái Lan bằng cách sử dụng tù nhân chiến tranh. Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ 20, các nước phương Tây bị đẩy ra khỏi khu vực và mất dần ảnh hưởng, mạng lưới đường sắt này không được hoàn thiện. Năm 2000, ý tưởng hoàn thành toàn bộ mạng lưới đường sắt Châu Á kết nối với Châu Âu được hâm nóng trở lại. Theo ý tưởng này, tuyến đường sẽ đi từ Côn Minh, Trung Quốc tới Hà Nội, vào Sài Gòn, qua Campuchia, Thái Lan, Malaysia và Singapore. Với sức mạnh của một cường quốc mới nổi, Trung Quốc muốn hoàn thiện mạng lưới đường sắt liên lục địa, trong đó họ là trung tâm của mạng lưới đó. Từ khi Tập Cận Bình lên cầm quyền năm 2013, mạng lưới đường sắt này nằm trong Sáng kiến Vành đai Con đường (BRI) của Trung Quốc. Năm 2025, Việt Nam chính thức tham gia vào mạng lưới đường sắt này. Hà Nội muốn hoàn thành tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào năm 2030 và xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam. Mạng lưới đường sắt xuyên Á: lục địa đối đầu đại dương? Câu hỏi Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác sẽ phải trả lời là sau khi hình thành, mạng lưới đường sắt xuyên Á do Trung Quốc thúc đẩy hiện nay sẽ ảnh hưởng ra sao đến địa chính trị, địa kinh tế trong khu vực. Nó cạnh tranh như thế nào với chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ? Trao đổi với RFA, Tiến sĩ Satoru Nagao, nghiên cứu viên tại Viện Hudson và là giảng viên tại Đại học Gakushuin, Tokyo, nhấn mạnh lý do đầu tiên, đối với Trung Quốc, là vấn đề an ninh của các tuyến đường biển. Hải quân Hoa Kỳ đang kiểm soát eo biển Mallaca, một cửa ngõ mà Trung Quốc phải phụ thuộc để vận chuyển dầu mỏ từ Trung Đông về Trung Quốc. Họ phải tìm cách hóa giải thế khó này. Tiến sỹ Nagao cho biết Trung Quốc từ lâu đã nỗ lực xây dựng các tuyến đường thay thế như tuyến Trung Đông - Pakistan - Tân Cương và tuyến Trung Đông - Myanmar - Trung Quốc. Đây là một phần cốt lõi trong Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Đặc biệt, tại Malaysia, Trung Quốc đang xây dựng một cảng ở cả phía Ấn Độ Dương và phía Biển Đông. Mạng lưới đường sắt xuyên Á của Trung Quốc có thể kết nối cả hai cảng này. Một khi các cảng này hoàn thành, Trung Quốc không cần phải băng qua Eo biển Malacca. Sau khi băng qua Bán đảo Mã Lai bằng đường sắt, hàng hóa sẽ được vận chuyển đến cảng do Trung Quốc xây dựng ở Campuchia. Từ đó, hàng hóa sẽ được vận chuyển về phía bắc đến Trung Quốc, Tiến sỹ Nagao phân tích. Nhưng đó vẫn chưa phải là câu chuyện cuối cùng. Rõ ràng, Trung Quốc làm nhiều hơn thế. Nhìn tổng thể mạng lưới giao thông trong khu vực, Trung Quốc đã và đang xây dựng mạng lưới đường sắt kết nối Lào, Thái Lan, Malaysia và Singapore. Hiện tại, đó vẫn là các dự án đường sắt riêng lẻ. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi trong tương lai, một khi các tuyến đường sắt này được kết nối với nhau, tạo thành một mạng lưới hoàn chỉnh? Khi đó, Trung Quốc thậm chí không cần phải vượt qua eo biển Malacca. Đó là câu trả lời của TS. Nagao Satoru. Ông Hồ Như Ý, nhà nghiên cứu độc lập về Trung Quốc ở Ba Lan, có cùng góc nhìn với Tiến sỹ Nagao Satoru. Ông giải thích thêm: : “Cách làm của Trung Quốc chính là muốn áp dụng mô hình lục địa đối kháng với đại dương. Điều này có một chút giống với cách làm của Mao Trạch Đông trong những năm thập niên 1950, 1960 khi phải đối mặt với sự bao vây của các quốc gia phương Tây, đặc biệt là cấm vận kinh tế từ phía Hoa Kỳ, Trung Quốc xích đến gần và hợp tác với các quốc gia Châu Phi, Châu Mỹ Latin, các quốc gia trong phong trào Không Liên Kết. Ngày nay, để cạnh tranh với các quốc gia đại dương như Hoa Kỳ và Nhật Bản, Tập Cận Bình muốn tập trung khai thác tiềm năng của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, khu vực đại lục Âu Á, Trung Á, hoặc là Nga.” Ông Hồ Như Ý nói them. Bên cạnh con đường trên đất liền, Trung Quốc còn xây dựng con đường thương mại trên biển, tức thông qua Biển Đông để thâm nhập vào Đông Nam Á, sau đó tiến vào Ấn Độ Dương, từ Ấn Độ Dương tiến vào khu vực Arab, vào Thổ Nhĩ Kỳ, biển Đen, biển Baltic, sau đó là Châu Âu, kết nối trung tâm của hai châu lục Á Âu với nhau. Cơ hội và thách thức cho Việt Nam và Đông Nam Á Có nhiều điểm sáng tích cực để hi vọng vào cơ hội kinh tế mà mạng lưới đường sắt xuyên Á có thể tạo ra. Trao đổi với RFA, Giáo sư Carlyle Thayer ở Đại học UNSW Canberra, cho rằng riêng đối với Việt Nam, tuyến đường sắt Lào Cai - Hải Phòng kết nối với Trung Quốc sẽ giúp các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Trung Quốc được thuận tiện hơn. Đó là các mặt hàng thiết bị điện và điện tử (điện thoại và mạch tích hợp), giày dép, hàng may mặc, cao su, gỗ, bông, hải sản và trái cây tươi. Theo GS Carl Thayer, hệ thống đường sắt của Việt Nam từ thời Pháp thuộc hoàn toàn không đủ để hỗ trợ các hoạt động trao đổi kinh tế hiện tại. Vận chuyển đường bộ bằng xe tải rất tốn kém. Các trạm biên giới là nút thắt cản trở quá cảnh qua biên giới, ảnh hưởng đến trái cây tươi và các mặt hàng dễ hỏng khác. Mặt khác, tuyến đường sắt cũng giúp các công ty đa quốc gia như Foxconn, Pegatron và Samsung có thể vận chuyển thiết bị và sản phẩm phụ trợ từ miền nam Trung Quốc đến miền bắc Việt Nam và đến cảng Hải Phòng. Như vậy, cả hai nước có thể đẩy nhanh việc giao hàng xuất khẩu của mình. Không ai có thể phủ nhận những lợi ích kinh tế mà mạng lưới đường sắt này có thể mang lại. Nhưng vẫn có nhiều câu hỏi phải đặt ra. Trung Quốc không “cho không biếu không” cơ sở hạ tầng. Các nước Đông Nam Á phải vay tiền để làm điều đó. Chính phủ Việt Nam thừa nhận một phần nguồn vốn đầu tư vào tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được vay từ Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra vẫn là những quốc gia yếu thế hơn ở Đông Nam Á có nên bỏ ra một số tiền khổng lồ để giúp Trung Quốc đạt được mục tiêu chiến lược của họ, trong khi về phần mình thì lợi ích thu được không đáng là bao? Giáo sư Zachary Abuza, chuyên gia về Việt Nam và Đông Nam Á ở Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ, cho rằng riêng đối với Việt Nam, “Trung Quốc có thể hạn chế đáng kể khả năng điều động chiến lược của nước này.” Điều đó sẽ xảy ra khi tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng hoàn thành và kết nối với mạng lưới đường sắt Trung Quốc. Thực vậy, không chỉ Việt Nam mà cả Đông Nam Á không dễ tìm ra không gian để xoay sở khi thị trường của họ được kết nối trực tiếp với nền sản xuất lớn nhất thế giới, với chi phí vận chuyển rẻ hơn, nhanh hơn, thuận tiện hơn. Tiến sĩ Satoru Nagao cho rằng trên bề mặt, việc thúc đẩy thương mại tạo ra nguồn tiền và đầu tư khổng lồ. Nhưng nếu thương mại chỉ là thương mại giữa hàng hóa thô của Đông Nam Á và các sản phẩm của Trung Quốc được sản xuất bằng hàng hóa thô này, thì nó chỉ có lợi cho Trung Quốc và không có lợi cho các nước Đông Nam Á. Do đó, các nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam có thể chấp nhận đầu tư cơ sở hạ tầng nhưng không nên bắt đầu bằng cách mở cửa cho thương mại tự do với Trung Quốc. Đó là khuyến nghị của TS. Nagao Satoru./.

Trần Thế Kỷ (SGN) Ukraine từ lâu đã mong muốn gia nhập NATO. Và việc Ukraine trở thành thành viên của liên minh quân sự này được ghi rõ trong hiến pháp của nước này. Về phần mình, từ năm 2008, NATO đã cam kết sẽ kết nạp Ukraine. Nhưng cái sự cam kết đó tới giờ này vẫn cứ là cam kết. Nghĩa là tới giờ này, NATO vẫn do dự, lần chần trong việc thì hành cái cam kết đó. Sẽ hoàn toàn đúng nếu cho rằng chính sự do dự, lần chần đó của NATO đã khiến Nga chiếm đoạt bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014. Và cũng chính cái sự do dự, lần chần đó đã khiến Nga mở cuộc xâm lược vào Ukraine năm 2022. Tất nhiên NATO không sai khi gọi Nga là xâm lược. Nhưng rõ ràng sự chậm trễ của NATO trong việc kết nạp Ukraine làm thành viên cũng có một phần lỗi đáng kể đối với cuộc chiến đẫm máu đang diễn ra ở Ukraine hiện nay. Đáng buồn thay, cho tới giờ này, một NATO đứng đầu là Mỹ vẫn chưa muốn thực hiện việc thu nhận Ukraine. Nói thẳng ra, thay vì tiếp tục đưa ra những lời hứa hẹn về việc kết nạp Ukraine, NATO nên thực hiện ngay cái hứa hẹn đó ngay bây giờ. NATO đã cam kết kết nạp Ukraine từ 2008. Từ đó tới nay đã là 17 năm. 17 năm chứ đâu phải mới hôm qua để NATO tiếp tục cái sự do dự, lần chần vô lý của họ vốn đã khích lệ Moscow gây nên cuộc xâm lược đầy tội ác vào Ukraine. Tổng Thống Zelensky đã nói thẳng suy nghĩ của mình: “Mỹ thực sự không muốn Ukraine gia nhập NATO”. Hiện tại, sau khi bị Kyiv từ chối ký vào một thỏa thuận về đổi đất hiếm Ukraine lấy bảo đảm an ninh từ Mỹ, Tổng Thống Donald Trump dường như đang tính đến một cơ chế để có thể tự động đưa Ukraine vào NATO. Đó là Ukraine sẽ được cấp tư cách thành viên NATO một cách tự động nếu Nga vi phạm một thỏa thuận hòa bình trong tương lai. Nói đi nói lại thì hiện thời Mỹ vẫn không muốn kết nạp Ukraine vào NATO. Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Pete Hegseth nói: “Mỹ không tin rằng tư cách thành viên NATO của Ukraine trong thỏa thuận đàm phán là điều thực tế.” Nhưng khi nói ra cái “thực tế” đó, dường như ông Hegseth lại không thấy một thực tế khác, đó là Mỹ đang tỏ ra thèm khát đất hiếm của Ukraine và không muốn Ukraine nhường nó cho bất kỳ ai, kể cả các bè bạn ở Âu Châu, nếu quả thực Mỹ xem Âu Châu là bạn. Nói thẳng ra, thay vì tiếp tục hứa hẹn và hứa hẹn, NATO đứng đầu là Mỹ nên kết nạp Ukraine ngay bây giờ. Theo ông Trump, Kyiv không có lá bài tấy nào để đàm phán với Nga. Cứ tạm cho là ông Trump nói đúng. Nhưng trong đàm phán với Mỹ thì Kyiv vẫn có lá bài tấy. Đó là đất hiếm. Trong khi ra sức dọa dẫm, bắt chẹt Kyiv, dường như ông Trump đã quên điều này. Ông Zelensky đang chịu áp lực lớn để ký một thỏa thuận về đất hiếm của Ukraine lấy bảo đảm an ninh từ Mỹ. Vấn đề là ngay cả khi một thỏa thuận như thế được hai bên ký kết thì chưa chắc Mỹ sẽ chịu thi hành một cách nghiêm túc các điều khoản về bảo đảm an ninh cho Ukraine được ghi trong thỏa thuận đó. Với VNCH trước đây, Mỹ đã từng đưa ra cam kết này cam kết nọ, thỏa thuận này thỏa thuận nọ, thế nhưng Mỹ vẫn bỏ rơi VNCH trước kẻ thù Bắc Việt được Trung Quốc và Liên Xô hậu thuẫn. Bỏ rơi không thương tiếc nhưng lại đổ cho VNCH là thế này, thế nọ. Nhìn chung, Mỹ không phải là người bạn tử tế. Một người bạn tử tế không bao giờ bỏ mặc bạn bè trong nguy khốn. Một người bạn thực sự không bao giờ chỉ nghĩ tới cái lợi cho mình, còn bạn bè sống chết thế nào mặc kệ. Liệu có quá lời không nếu cho rằng chơi với dao có ngày đứt tay, chơi với Mỹ có ngày đứt đầu. Sẽ là khôn ngoan cho Kyiv nếu đem yêu cầu trở thành thành viên NATO ngay lập tức của Ukraine được ghi rõ trong thỏa thuận trao đổi đất hiếm với Mỹ. Nói cách khác, một khi Mỹ chấp nhận ký vào thỏa thuận có ghi điều kiện đó, thì mặc nhiên là Mỹ đã xem Ukraine là một thành viên của NATO, và có bổn phận cùng Âu Châu ra sức giúp Ukraine đẩy lùi xâm lược Nga ra khỏi bờ cõi của nước này. Và Mỹ không được xem đó là điều “phi thực tế.” Chỉ khi Ukraine trở thành thành viên NATO thì nước này mới có được thế mạnh trên bàn đàm phán với Nga. Bằng không thì xem như NATO đã chấp nhận Nga là kẻ thắng trong cuộc chiến này. Và kẻ bại trận đâu chỉ là Ukraine mà còn là cả khối NATO, một NATO bạc nhược và hèn hạ. Nghĩ cho cùng, một NATO bạc nhược và hèn hạ không cần thiết phải tồn tại./.    

Hôm 18/2 ở Mar-a.Lago, TT Trump đã chỉ trích gay gắt TT Ukraine Selemskyj sau khi Mỹ hội đàm với Nga ở Saudi Ả Rập mà không có Ukraine tham dự. Trump nói Ukraine đã gây ra cuộc chiến với Nga và Selenskyj chỉ được có 4% dân Ukraine ủng hộ. Trump còn nói: “Lẽ ra quý vị không bao giời nên khơi mào cuộc chiến với Nga; lẽ ra quý vị có thể đạt được thỏa thuận. Cá nhân tôi thích ông Selenskyj, nhưng chính giới lãnh đạo này đã cho phép cuộc chiến tiếp diễn“. Hôm 19/2 Trump tiếp tục tố sát ván Selenskyj trên mạng xã hội Truth Social, gọi ông này là “ kẻ độc tài, không tổ chức bầu cử“ và chỉ biết “thao túng Biden“. Tất cả các cáo buộc phi lý trên đều được Trump lặp lại 100% từ luận điệu của bộ máy tuyên truyền Nga, nhiều năm qua đã tìm cách để phá hủy tính chính danh của Sekenskyj và đỗ lổi cho Ukraine và tây phương đã gây hấn. Trump cũng công khai ấn định Kiev phải hoàn trả 500 tỉ USD. Trên FOX News thì lại nói 300 tỉ: “Mỹ đã hỗ trợ Kiev 300 tỉ USD, và ai ngu mới chi thêm. Có thể Ukraine trở thành thuộc Nga hoặc không, nhưng số tiền này phải trả“. Trên thực tế, tổng cộng 5 gói việc trợ được QH Mỹ thông qua cho Ukraine là 175 tỉ USD, trong đó 70 tỉ USD được chuyễn thẳng cho các công ty vũ khí Mỹ. Nguồn:n-tv, Spiegel, RFI (20.2.2025) Điểm báo quốc tế ngày 20.2.2025 “Mỹ đã đổi phe!“ Báo chí QT đều lên án các lời tuyên bố mới nhất của Trump về chiến tranh Ukraine, dùng lập luận của Nga, xem thường các giá trị chung của Âu-Mỹ. La Repubblica (Ý): “Trump không chỉ phá huỹ nền tảng cuộc chiến của Ukraine khi buộc tội họ khơi chiến. Trump lại đã tiếp thu các lập luận của Putin“. Liberation (Pháp): „ Chúng ta đều đón biết nhiệm kỳ Trump 2 sẽ tồi tệ hơn nhiệm kỳ Trump 1. Trước sự điên rồ này phải cần có lý trí, với các thẩm phán, xã hội dân sự, và một lực lượng đối lập có tổ chức và quyết tâm“. Independent (Anh): „Những phát biểu miệt thị của Trump đối với Selenskyj và Ukraine không khác gì từ chính cửa miện Putin“. Times (Anh): „ Ngay cả trước khi các cujộc đàm phán chính thức bắt đầu, dường như Mỹ đã nhượng bộ Nga: Ngượng khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, không cho Kiev vào NATO. Na thấy rõ sự sốt ruột của Mỹ muốn có một thỏa thuận sớm“. El Mundo (Spanien): „ Trật tự từ sau thế chiến thứ II đã bị phá vỡ. Không chỉ là việc đồng minh lịch sử của chúng ta bỏ rơi chúng ta – mà họ họ đã thay đổi phe“. De Volkskrant (Hòa Lan): „ Trump đã bỏ rơi đồng minh dân chủ Ukraine và hùa về với Nga, một chế độ độc tài đã vi phạm Hiến chương LHQ khi xâm lược Ukraine. Trump rõ ràng không cómột kim chỉ nam đạo đức và không đếm xỉa gì đến luật pháp quốc tế. Dagen Nyheter (Thụy Điển): „ Có bao giờ một chiến dịch tuyên truyền dối trá mà thành công như của Nga hiện nay không? Nhưng thời Đức quốc xã, Bộ trưởng tuyên truyền của Hitler là người Đức. Còn của Putin là tổng thống Mỹ“. Nguồn:SHCĐ

Dương Quốc Chính Vào năm 1972, khi Nixon bắt tay với Mao, rồi Kissinger có những đàm phán con thoi, song phương, có khi là bí mật, với Chu Ân Lai, rồi Lê Đức Thọ. TT Thiệu của VNCH cũng phản đối quyết liệt việc Mỹ bỏ qua quyền lợi của VNCH để đàm phán song phương với Bắc Việt. Trong đó mấu chốt nhất là việc Mỹ rút quân trong khi quân Bắc Việt lại không phải rút khỏi VNCH. Chuyện này SGK LS không dạy, vì nói chung đều tuyên truyền cái ý là chế độ Nguỵ quyền là tay sai của Mỹ, là con rối cho Mỹ. Trong khi thực tế vụ này ông Thiệu phản đối rất quyết liệt, cũng không khác Zelensky bây giờ là bao nhiêu. Thậm chí ông Thiệu còn không chấp nhận ký HĐ Paris khiến Nixon và Kissinger phải ngọt nhạt nhiều lần, vừa xoa dịu vùa đe doạ. Sau đó, Nixon phải quyết định chứng tỏ là cứng rắn với Bắc Việt và không bỏ rơi VNCH thông qua việc ném bom miền Bắc bằng trận Linebacker II, mà Bắc Việt gọi là ĐBP trên không. Thế là ông Thiệu mới chấp nhận ký HĐ Paris, tức là ký vào án tử cho VNCH và sự nghiệp chính trị của mình. Ông Thiệu vẫn hận Mỹ cho đến chết. Mấy hôm nay, khi TT Trump có đàm phán song phương với Nga làm mình không thể không liên tưởng đến ông Thiệu và VNCH khi bị bán đứng. Số phận VNCH đen đủi hơn, là do họ chỉ phụ thuộc vào Mỹ, không còn sự hỗ trợ của các nước phương Tây khác. Vì sau HĐ Paris, hầu hết các nước phương Tây đều rút các hỗ trợ cho VNCH, thậm chí còn thiết lập quan hệ với Bắc Việt. Ukraine bây giờ có lẽ chỉ nên trông cậy vào EU, do có vận mệnh tương đồng, khi đối diện với đế quốc Nga./.